Хуй мусульман, төвөд, уйгаруудын харилцаа 1996

Уйгарууд

БНХАУ-ын исламын шашинтай үндэстний цөөнхийн голлох хоёр үндэстэн нь уйгар болон хуй нар юм. Хоёулаа исламын шашны сунни урсгалыг Төв Азийн суффизмын зарим сургаалтай хольж баримталдаг. Уйгарууд нь баруун Монголын хойд Алтайн нурууны бүс нутгаас гаралтай түрэг угсаатан бөгөөд МЭ VIII зууны эхнээс IX зууны дунд үе хүртэл Монголыг захирч байгаад Зүүн Туркестан руу (Шинжаан) нүүдэллэжээ. Ингэж ирсэн цагаасаа хойш тэд тухайн бүс нутгийнхаа зонхилох үндэстэн болсоор ирсэн ба одоо ч өөрсдийн түрэг хэлээр ярьцгааж байна. Гэвч уйгарууд нэг нэгдмэл ард түмэн биш юм. Тэд дээр үеэс суурьшсан газар нутгаараа өөр өөрсдийгөө тодорхойлж ирсэн бөгөөд Манж Чин улсыг эсэргүүцэн нэгдсэн XIX зууны сүүл үеэс л тэднийг “уйгар” хэмээн нийтэд нь нэрийдэх болжээ.

Уйгар хүмүүс төвд хүмүүсийн адил тайван амгалан хүмүүс бөгөөд хүч гарган ажилд зүтгэх үзэл санаа тэдэнд байдаггүй. Тэд хөдөлмөрлөхийг буян гэж үздэггүй ба зугаа цэнгэлийг бас эрхэмлэдэггүй. Тэдний исламын шашны талаарх мэдлэгийн түвшин нилээд сул, сүм хийдийн барилга, зан заншил нь Төв Азийн хэв маягтай байдаг. Шинжааны төв болон хойд хэсгээр суурьших хүмүүс нь хурдацтай хятаджиж байна. Гол төлөв настай хүмүүс сүмд очих ба барилга нь их хуучирч муудсан байдаг. Исламын шашныг хан үндэстнүүд харьцангуй бага суурьшдаг Шинжааны өмнөд хэсэгт нилээн хүчтэй мөн хуй үндэстнүүдтэй харьцуулахад илүү уламжлалт байдлаар баримталдаг.

Top