සර්කොං රින්පෝෂේ සමගින් පුහුණු වීම

මාස ගණනාවකට පසු, ගියෝටෝ ආරාමය පිහිටා තිබූ හා මා පදිංචි වූ ධර්ම ශාලාව අසල පිහිටි කඳුකර ගම්මානයක් වූ ඩැල්හූසීහි ඉතා ඉහළ භූමියක පිහිටි කුඩා මැටියෙන් කළ හා ගොම මැටි ගෑ කුටියක විසූ ප්‍රධාන ගුරුවරයා හමුවීමි. මෙම නිර්ව්‍යාජ වයෝවෘද්ධ භික්ෂුව විසින් එ්වනවිට නොකඩවා දෙවරක් තෙවසර බැගින් වූ භාවනා වස් සමයන් ගතකොට හමාර කළා පමණි. මා හට ධර්මය දේශනා කරන ලෙස ඉල්ලා සිටි කල, ආරාමාධිපතීන් වහන්සේ නොපිරිහෙලා එයට එකඟ වූ සේක. මා නිවැරදිම මොහොතේ එහි පැමිණි බවද පැවසූ සේක. පසුදින උන් වහන්සේ විසින් ගුහ්යාසමාජ ක්‍රමයට තෙවසර තීව්‍ර වස් සමයක් ආරම්භ කිරීමට නියමිතව තිබිණි. උන් වහන්සේ සමගින් සම්බන්ධ වන්නෙමිද? මා හට එය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමේ හැකියාවද තිබිණි. එනමුත්, සම්භාව්‍ය බෞද්ධ ක්‍රමයට රින්පෝෂේ විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද පාඩම උගත්තෙමි. මවිසින්ම සත්‍යය අවබෝධ කරගැනීමේ වටපිටාව රින්පෝෂේ විසින් පිහිටුවා තිබිණි. මෙම ඉතා උසස් මට්ටමේ වූ තන්ත්‍ර අධ්‍යයන හා පුහුණු කටයුතු සිදු කිරීම පිණිස මා විසින් මුළ සිට කටයුතු ආරම්භ කළ යුතුව පැවතිණි.

මුඛ පරම්පරාගත ලම්-රිම් සම්ප්‍රදාය හෙවත් මාර්ගයෙහි ශ්‍රේණිගත අදියරයන් නමැති වඩාත් සාමාන්‍ය විෂයයක් දක්වා මාගේ උපාධි නිබන්ධන මාතෘකාව වෙනස් කරගත් අතර, ශාපා හා ඛම්ලුං රින්පෝෂේගේ ගුරුවරයා වූ ගේෂේ ගැවෑං ධාර්ජේ සමගින් එහි මූලික කරුණු අධ්‍යයනය සඳහා සූදානම් වීමි. ගේෂේ යනු ආචාර්ය උපාධියට දළ සමානත්වයක් දක්වන ආරාමික උපාධි නාමය වූ අතර, උගත් ගුරුවරයෙකු වශයෙන් වූ ගේෂේ ධාර්ජේගේ කුසලතාවය හේතුකොට උන් වහන්සේ වෙත නව යෞවණ වියේ වූ ලාමා පුනරුත්පත්ති සිසුන් තිදෙනෙකුගේ දේශක තනතුර පිරිනමනු ලැබ තිබිණි. එකල ගේෂේ ධාර්ජේ මැස්සන්ගෙන් පිරී පැවති, කුටියක් බවට පෙරළන ලද ගවහලක විසීය. එය කෙතරම් කුඩා කුටියක් වීදැයි පවසන්නේ නම්, එහි එතුමාගේ ඇඳ සහ එ් වටා ගොනුවී තිදෙනෙකුට පමණක් ඉඳ ගැනීමට හැකි ඉඩකඩක් විය. එතුමා ජීවත් වූ මෙම වටපිටාව මා සිත කළඹන්නක් වූ නමුදු, මාගේ අධ්‍යයන කටයුතු සඳහා එහි ස්ථාපනය වීමි. නවීන තිබ්බතීය බස හැසිරවීමට ඉගෙනීමටද අවශ්‍ය විය. හාවර්ඩ් විශ්වවිද්‍යාලයේදී මවිසින් සම්භාව්‍ය ලේඛන බස පමණක් අධ්‍යයනය කොට තිබිණි.

එම වසරේ ජුනි මාසයේදී සර්කොං රින්පෝෂේ නැවත මුණ ගැසුණෙමි. එකල එම ප්‍රදේශයේ තදබල කොලරා සහ ටයිෆොයිඩ් උණ වසංගතයක් පැතිර තිබූ අතර, හැයග්‍රියා බලගැන්වීමේ කටයුතු සඳහා අදහස් හුවමාරු කරගනු පිණිස ඩැල්හූසී වෙත පැමිණෙන ලෙස දලයි ලාමා වහන්සේ විසින් රින්පෝෂේ වෙතින් ඉල්ලා සිටින ලදී. සෞඛ්‍යාරක්ෂක ක්‍රමද සමගින් මෙකී බලවත් බුද්ධ රූප පිළිවෙත් පූරණය රෝගය බෝවීම වළකා ලීමට උපකාරී වේ. මෙම පිළිවෙත් පූරණය ආරම්භ කිරීමේ වරම ලද බටහිර ජාතීන් අතළොස්සක් දෙනා අතරින් මාද එක් අයෙකු වූ නමුදු, පුද්ගලිකව රින්පෝෂේ මුණ ගැසීමේ අවස්ථාවක් නොතිබිණි. මෙම බලගැන්වීමේ කාර්යය පිළිබඳ සාකච්ඡා කිරීමට එතුමා වෙනත් ස්ථාන කරාද ගමන් කළ අතර විගසින් ඩැල්හූසී හැර ගියේය.

අප අතර ඊළඟ හමුව සිදුවන අවස්ථාව වනවිට බොහෝ වෙනස්කම් සිදුව තිබිණි. 1971 සරත් සෘතුවේදී, අලුතින් ඉදිකරන ලද ධර්මශාලාහි තිබ්බතීය කෘති හා ලේඛනාරක්ෂක පුස්තකාලයේදී විදේශිකයන් වෙත බුදු දහම දේශනා කරන ලෙස දලයි ලාමා වහන්සේ විසින් ගේෂේ ධාර්ජේ වෙත උපදෙස් ලබාදෙන ලදී. ශාර්පා හා ඛම්ලුං රින්පෝෂේවරු එතුමාගේ කථන පරිවර්තකවරුන් ලෙස එක්වූහ. කෘතීන් පරිවර්තනය කිරීමෙහි කාර්යයට දායක වෙමින් මෙම පුස්තකාලය තුළ මාගේ සේවය තුළින්ද දායකත්වයක් ලබාදිය හැකිදැයි මා කළ විමසීමට දලයි ලාමා වහන්සේගේ එකඟත්වය පළ විය. පළමුව මවිසින් මාගේ නිබන්ධනය ඉදිරිපත් කොට, ආචාර්ය උපාධිය ලබාගෙන ආපසු පැමිණිය යුතු විය. ඉන් සැතපුම් සියයකට අඩු දුරකින් පිහිටි දේශ සීමාවේදී පාකිස්තානය සමගින් ඇතිවූ දේශසීමා ගැටුම විසින් ප්‍රමාදයකින් තොරව මාගේ ගමන සිදුකළ යුතු බවට මා වෙත එ්ත්තු ගන්වන ලදී. හාවර්ඩ් වෙත ආපසු පැමිණි මා දලයි ලාමා වහන්සේගේ උපදෙස පිළිපැදීමි. මාගේ උපදේශක මහාචාර්යවරුන් මවිතයට පත් කරමින් මා ලද විශ්වවිද්‍යාල දේශන සඳහා ස්තුතිය පළ කිරීමකින් හෝ තොරව 1972 සැප්තැම්බරයේදී, එනම් මාස කිහිපයකට පසු, ධර්මශාලාව වෙත පිටත් වීමි.

නේපාලයේ අලුතින් ඉදිකරන ලද ආරාමයන් කිහිපයක බලගැන්වීම් සාකච්ඡා සහ වාචික සම්ප්‍රේෂණයන් වෙනුවෙන් වසර දෙකක් එහි ගත කිරීම සඳහා සර්කොං රින්පෝෂේ එහි ගොස් තිබිණි. 1974 වසරේ සරත් සෘතුවේදී ධර්ම ශාලාව වෙත එතුමා ආපසු පැමිණි විටදී, සෘජුවම එතුමා සමගින් සන්නිවේදනය කිරීමට ප්‍රමාණවත් තිබ්බතීය බස හැසිරවීමේ හැකියාවක් මා වෙත විය. එය මුල් වරට මා හට අවබෝධ නොවුවද, එතුමාගේ භාෂා පරිවර්තකයා වීමේ කර්ම සම්බන්ධතාවයක් මා තුළ වූ බව රින්පෝෂේ දැන සිටි බවක් පෙනිණි. නිරතුරුව එතුමා මුණ ගැසෙමින් එතුමා විවිධ පුද්ගලයන් හමුවන අවස්ථාවන්හි එතුමාගේ අසලින් හිඳ සිටීමට මා දිරි ගන්වමින් මා වෙත මෙකරුණ පෙන්වා සිටින ලදී. පුද්ගලයන් මුණ ගැසීම් අතරතුර, රින්පෝෂේ මා සමග දොඩමලු වෙමින් මා එම සංවාදයන් අවබෝධ කරගත්තේදැහි සැකහැර දැනගැනීම සඳහා තිබ්බතීය භාෂාවෙන් විවිධ වචන විස්තර කරන්නට විය.

මද වේලාවකින්, මෑතකදී ස්පිටිහි ජනතාව විසින් රින්පෝෂේ වෙත පිරිනමන ලද සුදු මංජුශ්‍රී, සුදු සරස්වතී හා සුදු තාරාගේ අපූරු මංජුසා සිතුවම් තුනක් එතුමා විසින් මා වෙත ත්‍යාග කරන ලදී. මුල් ළමා වියේ සිටම එතුමාගේ පුද්ගල සංවර්ධනයට හා භාවනා පුහුණුවට මෙම බුදුවරයන්ගේ රූප කේන්ද්‍රීය වැදගත්කමකින් යුක්ත විය. එ්වා මගින් පිළිවෙලින් අන්‍යයන් වෙත උපකාර කිරීම සඳහා අවශ්‍ය සිතෙහි පැහැදිලි බව, පැහැදිලි හා නිර්මාණාත්මක සාහිත්‍යමය ප්‍රකාශන හැකියාව සඳහා අවශ්‍ය දීප්තිමත් අන්තර්ඥානය හා දිගු කාලීන හා ඵලදායක ජීවිතයක් සඳහා තීරණාත්මක ශක්තිය යන කරුණු නිරූපණය කරයි. මෙකී ගැඹුරට විහිද යන්නාවූ ත්‍යාගය මගින් අප අතර වූ සම්බන්ධතාවය තහවුරු කරන ලදී. මා හට උන් වහන්සේගේ සිසුවෙකු විය හැක්කේදැහි රින්පෝෂේ තුමාගෙන් විමසූ විට පැහැදිලිව නිරූපණය කරන ලද කරුණක් වචනයෙන්ද ප්‍රකාශ කරවා ගැනීමේ බටහිර ගති සිරිත පිළිබඳ ඉවසිලිවන්ත සිනහවකින් මා හට සංග්‍රහ කෙරිණි.

තමා විසින්ද සිදු කරන ලද්දේ එම කාර්යයමය යන කරුණ කිසි විටෙකුදු නොපවසමින්ම භාෂා පරිවර්තකවරයෙකු වීම සඳහා ක්‍රමානුකූලව මා පුහුණු කිරීමේ කාර්යය රින්පෝෂේ විසින් ඉනික්බිති ආරම්භ කරන ලදී. පළමුව මාගේ මතකය දියුණු කරවන්නට විය. රින්පෝෂේ හමුවූ අවස්ථාවන්හි උන් වහන්සේ විසින් එ් අවස්ථාවේදී ප්‍රකාශ කරන ලද දේ වචනයෙන් වචනය නැවත ප්‍රකාශ කරන ලෙස අනපේක්ෂිත අයුරින් මා හට දැනුම් දෙන්නට විය. එමෙන්ම මවිසින් පවසන ලද දෙයද නැවත ප්‍රකාශ කරන ලෙස දැනුම් දෙන ලදී. 1975 වසරේ සරත් සෘතුවේදී එතමා වෙනුවෙන් කථා පරිවර්තන කාර්යය ආරම්භ කළ විටදී, අත්වැරදි, කරුණු එක් කිරීම් හෝ අඩු කිරීම් සිදුවී නොමැති බවට තහවුරු කරගනු පිණිස සිය වදන් නැවත තිබ්බතීය භාෂාවට පරිවර්තනය කරන ලෙසද රින්පෝෂේ තුමා මා හට නිරතුරු දැනුම් දුනි. සැබැවින්ම, එතුමාගේ කථා පරිවර්තකවරයා වශයෙන් සේවය කළ වසර අටක කාල පරිච්ඡේදය තුළ, මෙයාකාරයෙන් ආපසු පරිවර්තනය කරන ලෙස රින්පෝෂේ විසින් දන්වා සිටි සෑම අවස්ථාවකම, එතුමා විසින් ප්‍රකාශ කරන ලද දෙය මවිසින් අනිවාර්යයෙන්ම වරදවා වටහාගෙන තිබූ බවක් හැඟෙන්නට විය. මා හට වැරදීමක් වූ සෑම විටෙකම එය රින්පෝෂේට දැනුනු බවක් පෙනිණි.

ඉන්පසු එක් එක් සැසිය අවසානයේදී එතුමාගේ දේශනාවන් පිළිබඳ විනාඩි පහේ සාරාංශ දේශනා ලබාදීම ආරම්භ කළ අතර, ඉන්පසු මා හට එය නැවත සාරාංශ ගත කිරීමට සිදුවිය. මෙයාකාරයෙන්, ඉතා දිග කථා පරිවර්තනය කිරීමට පමණක් නොව, ඉගැන්වීමට හෙවත් දේශනා කිරීමටද මා හට පුහුණු කරන්නට විය. මාගේ සතිමත්බව පිළිබඳ හැකියාවනට අභියෝග කරමින් ඇතැම් අවස්ථාවන්හි මා සාරාංශ දේශනාවන් කරන විටදී එතුමා සිය සහායකයන් සමගින් දොඩමලු වන්නටද විය. හොඳ ගුරුවරයෙකු නම් බාහිර ශබ්දයන් හේතුකොට සිත විසිර යාමට හෝ අධෛර්යයට පත්වීමට ඉඩ නොදිය යුතුය.

රින්පෝෂේගේ පුද්ගලික ඉගැන්වීම් අතරතුර කිසි විටෙක හෝ සටහන් ලියා ගැනීමට අවසර ලබා නොදෙන ලදී. සියල්ල සිහි තබාගෙන සිට පසුව ලිවීමට සිදුවිය. එම සටහන්ද ඉතා ප්‍රමාද වී රාත්‍රී කාලයේදී ලිවීමට සිදුවන පරිදි පාඩම් කටයුතුවලින් පසුව බොහෝ කටයුතු මාවෙත පවරන ලදී. අවසානයේදී මා පරිවර්තනය කරන යම් ඉගැන්වීමක් අතරතුර ඇතැම් විට එය අතරමැද නවතා සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් මාතෘකාවකට අදාළ මාගේ පාඩම් පිළිබඳව පුද්ගලිකව මා වෙත යම් කරුණක් විස්තර කරන්නටද විය. ඉන්පසු, එතුමාගේ වචන පිළිබඳ නැවත සිතා බැලීමට හෝ කිසිවක් ලියා සටහන් කරගැනීමට මොහොතකුදු ඉඩ නොතබමින් එතුමාගේ පෙර පාඩම නැවත නැවතූ තැනින් ආරම්භ කරයි.

රින්පෝෂේ විසින් මා වෙත පෙරදී පවසන ලද දෙයක් පිළිබඳ පැණයක් එතුමාගෙන් කිසි විටෙක හෝ විමසුවේ නම්, මාගේ සිහියේ දුර්වලතාවය පිළිබඳ තදබල දෝෂාරෝපණයනට හසුවන්නට මා හට සිදුවිය. වරෙක මවිසින් යම් වචනයක අර්ථය එතුමාගෙන් විමසූ අවස්ථාවක් සිහිවේ. රින්පෝෂේගේ තියුණු පිළිතුර වූයේ "මං එ්ක ඔබට වසර හතකට පෙර විස්තර කළා. මට එ්ක පැහැදිලිව මතකයි නම් ඇයි ඔබට මතක තියාගන්න බැරි?" යන්නයි. සැබැවින්ම එතුමා විසින් මා හට වරක් ප්‍රකාශ කළේ වයස්ගත වන්නට වන්නට එතුමාගේ සිත වඩ වඩාත් පැහැදිලි හා නිරවුල් වන්නට වූ බවයි.

සර්කොං රින්පෝෂේගේ කැමැත්ත වූයේ මවිසින් මනා මතකයක් ගොඩනගා ගත යුතු අතරම නිවැරදිව පරිවර්තනයද කළ යුතු බවයි. බටහිර ජාතීන් වෙත දේශනා පැවැත්වීමේදී ලත් අත්දැකීම් ඇසුරින්, එතුමා අවබෝධ කරගත් දෙයක් වූයේ බටහිර ජාතීන් අතර ධර්මය පිළිබඳ පවත්නා අනවබෝධයන් බොහෝ සෙයින් ඇතැම් තාක්ෂණික යෙදුම් විෂයයෙහි ලබාදෙන ලද සාවද්‍ය පරිවර්තනයන් හේතුවෙන් සිදුවූ එ්වාය යන්නයි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඉංග්‍රීසි භාෂාවේ නව යෙදුම් ගොඩනැගීම සඳහා මා සමගින් කටයුතු කරන්නට විය. එක් එක් තිබ්බතීය යෙදුමක අරුත ඉවසිලිවන්ත ලෙස විස්තර කරමින් ඉන්පසු එහි අරුත හා ගලපාලනු පිණිස යෙදිය හැකි ඉංග්‍රීසි පර්යාය පදයකින් ඇඟවෙන දෙය කවරක්ද යන්න විමසීය. නිරතුරුවම ප්‍රමාණවත් නොවූ සම්මත වචනයනට වහල් වීමකින් තොරව නව යෙදුම් අත්හදා බලන ලෙස මා දිරිමත් කරන ලදී. සංස්කෘත භාෂාවෙන් බෞද්ධ කෘතීන් පරිවර්තනය සඳහා යොදාගත් ප්‍රමිතිගත තිබ්බතීය වාග් මාලාව සියවස් ගණනාවක් පුරා ක්‍රමිකව පරිණාමය වූවකි. බටහිර භාෂාවනට පරිවර්තනය කිරීමේදීද මෙයාකාරයේම ප්‍රතිශෝධන ක්‍රියාවලියක් සිදුවීම ස්වභාවික කරුණකි.

මා ශ්‍රාවකයෙකු ලෙස පිළිගන්නා ලෙස මුල් වරට රින්පෝෂේ වෙතින්  ඉල්ලා සිටි අවස්ථාවේදී, අන්‍යයන් වෙත කාරුණිකව හා ප්‍රඥාවන්ත ලෙස උපකාර කරන ආකාරයට අදාළ කුසල විධික්‍රම මා වෙත උගන්වන ලෙස විශේෂයෙන් ඉල්ලා සිටියෙමි. මා නිරන්තරයෙන්ම විශිෂ්ටත්වයන් පෙන්වන ලද ප්‍රභූ පන්තියේ ශාස්ත්‍රාලයීය වටපිටාවකින් පැමිණි මාගේ වෘත්තීය සංවර්ධනය එ්ක පාර්ශ්වීය වූවක් විය. මවිසින් සමාජ කුසලතාවයන් හා නිරහංකාරත්වය ඉගෙන ගත යුතුවිය. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, රින්පෝෂේ විසින් "පඹයා" යන නමින් පමණක් මා අමතමින් මවිසින් කළ හෝ කී සියලු ආකාර අමනෝඥ හා සාවද්‍ය දෙය නොවලහා පෙන්වා දෙන්නට විය. නිදසුනක් ලෙස, මා පරිවර්තන කාර්යයෙහි යොදන අතර මවිසින් අදාළ කාරණයෙහි අන්තර්ගතය මුළුමනින්ම වටහා ගත යුතු බව රින්පේෂේගේ අවධාරණය විය. මා තතනන්නට වූ ඕනෑම අවස්ථාවක, මා කෙතරම් වේලාවක් එසේ සිටියද, කෙතරම් වික්ෂිප්ත භාවයට පත් වුවද, මෝඩයා යනුවෙන් මා ඇමතීම එතුමාගේ සිරිත විය. මා විසින් අවබෝධ කරගෙන නිවැරදිව පරිවර්තනය කිරිමකින් තොරව කිසිදු වදනක් පිටව යාමේ අවකාශ නොසලසන ලදී. අඩු ස්වයං-ඇගයීම් මට්ටමක සිටින සිසුන් සඳහා එවන් ක්‍රමයක් නුසුදුසු විය හැකි නමුදු, එතුමාගේ දැඩි ප්‍රවේශය මා හට සර්ව සම්පූර්ණයෙන්ම යෝග්‍ය වූවක් විය. ප්‍රංශයේ ලිවෝර්හිදී වරෙක රින්පෝෂේ විසින් සංකීර්ණ කෘතියකට කළ අටුවාවක් පිළිබඳ දේශනයක් සිදු කරන ලදී. පරිවර්තන කාර්යය සඳහා මා හිඳගත් විටදී, රින්පෝෂේ විසින් එම අටුවාවේ සංස්කරණ කිහිපයක්ද සන්සන්දනය කරමින් අපගේ කාර්යය අතරතුර කෘතිය සංස්කරණය කරන ලෙස දැනුම් දෙන ලදී. මා සතුව පෑනක් නොතිබූ නමුදු දීප්තිමත් ලෙස ඩයි දැමූ රතු පැහැති හිසකේ සහිත, මනා සෙයින් යෙදූ රතු පැහැති තොල් සායම් හා දේශනාව පුරා ඇයගේ මුවින් ඩැහැගෙන සිටි රතු රෝස මලක්ද සහිත කාන්තාවක් එහි විය. මා හට කිසිවෙකු විසින් හෝ පෑනක් ලබාදිය හැක්කේදැයි කළ විමසුමට අනුව ඇය විසින් ඇයගේ පෑන මාවෙත ලබාදෙන ලදී. සැසිය අවසන් වනවිට මා බොහෝ‌ සෙයින් වෙහෙසට පත්ව තිබිණි. මා නැගී සිටි විටදී, කාන්තාව වදනක් හෝ නොපවසමින්ම ඇයගේ අත දිගු කළාය. මා කෙතරම් මාගේ කාර්යය කෙරෙහි වූ කල්පනාවෙහි ගිලී සිටියේද යතහොත්, ඇය මාහට අතට අත දී ආචාර කිරීමටත් ඉතා හොඳින් සිදුකළ කාර්යයට සුභ පැතීමටත් සූදානම් වන බව සිතුවෙමි. ප්‍රතිචාරී ලෙස මාද මාගේ අත දිගුකළ කල්හි රින්පෝෂේගේ තියුණු හඬ ඇසෙන්නට විය "ඩමියා, ඇයට ඇයගේ පෑන ආපසු දෙනවා".

මාගේ ආත්මාර්ථකාමිත්වය නිසි ප්‍රමාණයට හැඩගසාගනු පිණිස, අන්‍යයන් සඳහා පමණක් දේවල් සිදුකරන ලෙස ද රින්පෝෂේ විසින් මා හට උගන්වන ලදී. මවිසින් මා වෙනුවෙන් සිදුකරල ලෙස ඉල්ලා සිටි කිසිදු දේශනාවක් හෝ බලගැන්වීමක් මා හට ලබාදීමට කිසි විටෙකුදු එකඟ නොවෙමින් මෙම කාර්යය සිදු කරන ලදී. වෙනයම් අයෙකු විසින් එම ඉල්ලීම සිදුකළහොත් හා මම භාෂා පරිවර්තන කාර්යය සිදු කරන අවස්ථාවන්හි පමණක් එතුමාගේ කැමැත්ත එ් වෙනුවෙන් ලබාදුන්නේය. මවිසින් ඉගෙන ගැනීම වැදගත් බවට ඔහුට හැඟුණු දේ පමණක් හුදෙක් මා වෙත පෞද්ගලිකව උගන්වන ලදී.

තවද, රින්පෝෂේ විසින් මාහට මුහුණට කිසිදින ප්‍රශංසා කර නොමැති අතර නිරන්තරයෙන්ම බැණීම පමණක් සිදුකරන ලදී. මා හට විවේචනය හා පීඩනය තුළ නොසැලී සිටීමට හැකිවනු පිණිස එතුමා විසින් විශේෂයෙන්ම මෙම කාර්යය සිදුකරන ලද්දේ අන් අය ඉදිරිපිටදීය. සත්‍ය වශයෙන්ම, අප විසින් එක්ව ගමන්ගත් පළමු බටහිර සංචාරය අවසානයේදී මවිසින් කළ උපකාරය සඳහා එක් වරක් පමණක් මා හට ස්තුති කළ අවස්ථාවක් මා හට සිහිපත්වේ. මෙකී භාවමය වශයෙන් බලවත් ස්වරූපයෙන්, ප්‍රශංසා ලැබීමේ හෝ මාගේ ගුරුවරයා සතුටු කිරීමේ අපේක්ෂාවෙන් නොව, අන්‍යයන් වෙත සෙත සැලසීමේ අපේක්ෂාවෙන්ම පමණක් අවශ්‍ය පෙළඹීම ඇතිකරගනු පිණිස රින්පෝෂේ විසින් මා පුහුණු කරන ලදී. එතුමාගෙන් ස්තුතියක් ලබාගැනීම සඳහා බලා සිටීම හිස අතගාගැනීම සඳහා බලා සිටින බල්ලෙකුට සමාන තත්ත්වයක් බව වටහාගත් විගස කිසිදු අනුමැතියක් අපේක්ෂා කිරීම නවතාලීමි. ඔහු මා හට ප්‍රශංසා කළද, වල්ගය වනනු විනා මා අන් කවරක් සිදු කරන්නද!

නිරතුරුවම පෞද්ගලිකව මහා ධර්ම ග්‍රන්ථ කියවීමට ඉගෙන ගන්නා ලෙස රින්පොෂේ විසින් ජනයා උනන්දු කරවන ලදී. කිසිවෙකුට හෝ සැකයක් හෝ විමසීමට ප්‍රශ්න තිබුණහොත් එම පුද්ගලයාටම අදාළ කරුණ කියවා පිරික්සා බලන ලෙස රින්පෝෂේ විසින් ඔහු යොමු කරවන ලදී. එතුමා ප්‍රකාශ කළේ මෙම දේශනා එතුමා විසින් නිර්මාණය කරන ලද දේ නොව, වලංගු මූලාශ්‍රයන් වෙතින් ලබාගත් දේවල් බවය. කිසිවෙකු විසින් හෝ ලාමාවරයෙකු තමා වෙත සියලු දේ උගන්වනු ඇතැයි අපේක්ෂා නොකළ යුතු බවද රින්පෝෂේ විසින් ප්‍රකාශ කරන ලදී. තවද, බටහිර ජාතීන් වෙත දලයි ලාමා වහන්සේකේ ප්‍රකාශයක් නැවත නැවතද සිහිපත් කරමින් ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ එළැඹෙන වසර දෙසීයක හෝ එයට වැඩි කාල සීමාවක් තුළ බුදුන් වහන්සේගේ සම්පූර්ණ ධර්ම දේශනාවන් තිබ්බත බසින් පමණක් පවතිනු ඇති බවයි. එබැවින්, සිය බටහිර සිසුන් වෙත එතුමා විසින් දැඩි ලෙස දිරිගන්වන ලද්දේ තිබ්බත බස ඉගෙන ගන්නා ලෙසයි. තිබ්බත බසෙහි සෑම මාත්‍රාවක්ම අරුත් බර එකක් බවද එතුමා විසින් ප්‍රකාශ කරන ලදී. මේ අනුව, ඉගැන්වීමේදී රින්පෝෂේ විසින් නිරතුරු තිබ්බතීය තාක්ෂණික යෙදුම්වල අරුත විග්‍රහ කරන්නට විය.

මෙම ප්‍රවේශය හා සමගාමීව, මා හටද කෘතීන් කියවා එ්වා පිළිබඳ යම් ප්‍රශ්න වේනම් එම ප්‍රශ්න ඇසීම සඳහා අවකාශ සලසමින් මාගේ අධ්‍යයන කටයුතු නොකඩවා සිදු කිරීමට රින්පෝෂේ විසින් කටයුතු කරන ලදී. සාගරයේ පිහිනීම හෝ ගුවනේ පියඹා යාමේදී මෙන් මෙයාකාරයෙන් කටයුතු කරගෙන යාමේදී සිසුන් හට අවසානයේදී බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ ඕනෑම ස්ථානයකින් සිය අධ්‍යයන කටයුතු සිදුකළ හැකි බව එතුමා ප්‍රකාශ කළේය. ලාමාවරුන්ගේ කාර්යය වනුයේ සිය සිසුන් හට ඔවුන්ගේම දෙපයින් නැගී සිට ඉන්පසු ඉගිල යාමට ඉගැන්වීම බව පෙන්වා දෙමින්, අධ්‍යයනය කළ යුත්තේ හා කියවිය යුත්තේ කවර ග්‍රන්ථයන්ද යන්න පිළිබඳ එතුමා විසින් මාර්ගෝපදේශ සපයන ලදී. ඉන්පසු එතුමා විසින් සිය සිසුන් කැදැල්ලෙන් පිටතට යොමුකර ස්වාධීනව සිය ගමන් යාම සඳහා පිටත්කර හරින ලදී.

කිසි ලෙසකිනුදු එතුමා මත රඳා නොපැවතීමට මා හට උගන්වනු පිණිස රින්පෝෂේ විසින් බොහෝ විධික්‍රම යොදාගන්නා ලදී. නිදසුනක් ලෙස, රින්පෝෂේ හා මා අතර අතිශය සමීප සබඳතාවයක් පැවතියේ වුවද, සියලු අවස්ථාවන්හි මා හට උපකාර කළ හැකි බවක් එතුමා විසින් කිසි විටෙකුදු මවා නොපෙන්වන ලදී. වරෙක ඉමහත් සේ රෝගාතුරවූ මා ගත් ඖෂධවලින් පවා පලක් නොවීය. බටහිර, තිබ්බතීය හෝ ඉන්දියානු වශයෙන් වූ කවර වෛද්‍ය ක්‍රමයක් හා කවර වෛද්‍යවරයෙකු මත මා හට වඩාත් හොඳින් බලාපොරොත්තු තැබිය හැක්කේද යන්න පිළිබඳ පුරෝකථනයක් කරන ලෙස රින්පෝෂේගෙන් ඉල්ලා සිටි අවස්ථාවේදී, රින්පෝෂේ පැවසූයේ එ් අවස්ථාවේදී සිය පුරෝකථනයන් එතරම් පැහැදිලි එ්වා නොවන බවයි. එ් වෙනුවට එතුමා විසින් මා වෙනත් උසස් ලාමාවරයෙකු වෙත පිටත්කර හැරි අතර, එතුමා විසින් වඩාත් ඵලදායක සත්කාරයක් සොයා ගැනීමට මා හට උපකාර කරන ලදී. එ් අනුව මම වැඩිකල් නොයවා සුවපත් වීමි.

රින්පෝෂේ විසින් මා දලයි ලාමා වහන්සේ වෙනුවෙන් භාෂා පරිවර්තන කටයුතු කිරීම සඳහා පුහුණු කරවන ලද බව වසර ගණනාවකට පසු අවබෝධ කරගතිමි. සැබැවින්ම, මා වූකලි රින්පෝෂේ විසින් උන් වහන්සේ වෙත පිරිනැමීම සඳහා සූදානම් කරන ත්‍යාගයක් සේ හැඟිණි. නිවැරදිව සේවය කිරීමට නම්, මා කිසිදින දලයි ලාමා වහන්සේ මත යැපෙන හෝ එතුමාට ඇලී සිටින අයෙකු නොවිය යුතුය. මා හුදෙක් දලයි ලාමා වහන්සේ විසින් සිය භාෂා පරිවර්තන කටයුතු සඳහා යෝග්‍ය වනු පිණිස තෝරා ගැනීමට අවධානය යොමුකරන බොහෝ වූ ගොල්ෆ් සමාජ අතරින් එකක් පමණක් විය යුතුය. මවිසින් අතිමහත් පීඩනයක්ද දරා සිටිමින් මාගේ ආත්මාර්ථයද මැඩ පැවැත්විය යුතුවනු ඇත.

මෙලෙසින්, දලයි ලාමාවරයෙකු හට සේවය කිරීමේදී නිසි පරිදි හැසිරෙන ආකාරයද රින්පෝෂේ විසින් මා වෙත උගන්වන ලදී. නිදසුනක් ලෙස, දලයි ලාමා වහන්සේගේ භාෂා පරිවර්තකවරු නර්තනයක යෙදෙන්නාක් මෙන් කිසිදින ඔවුන්ගේ අත් නොසෙල්විය යුතු අතර, සතුන් වත්තකදී මෙන් එතුමා දෙස ඇස් මහත් කොට බලා සිටීමද සිදු නොකළ යුතුය. එ් වෙනුවට ඔවුන් සිය හිස පහත්කොටගෙන පූර්ණ අවධානයෙන් සිටිමින් සිය පෞරුෂයට අදාළ කිසිවක් හෝ පරිවර්තනයක් තුළට එක් කිරීමෙන් වැළකී සිටිය යුතුය. ඔවුන් විසින් දලයි ලාමා වහන්සේ සඳහන් කරන අනු පිළිවෙලටම අදාළ කරුණු හා පුද්ගලයන් ආදිය අනු පිළිවෙලගත කළ යුතු අතර, එතුමා පවසන කිසිදු කරුණක් අර්ථ විරහිත හෝ අරමුණක් රහිත එකක් සේ සලකා එ්වාහි අරුත් වෙනස් කිරීමට උත්සාහ නොකළ යුතුය.

දලයි ලාමා වහන්සේ විසින් යොදන ආකාරයටම එතුමාගේ මාතෘකා නිවැරදිව පරිවර්තනය කළ යුතු අතර එය සෑම ලාමාවරයෙකු හටම "පරම පූජනීය" ලෙස බටහිර ජාතීන් විසින් හඳුන්වන ආකාරයෙන් නොවිය යුතුය. නිසි තොරතුරු නොලත් මෙම බටහිර සිරිත් තුළ මෙම ලාමාවරුන් හට ගෞරවය දැක්වීම වෙනුවට දලයි ලාමා වහන්සේ පහත් කොට සැලකීමක් සිදුවේ. සැබැවින්ම, විදේශිකයන් විසින් තමාද දලයි ලාමා වහන්සේට යොදන ගෞරව නාම සහිතව ආමන්ත්‍රණය කරන බව දන්නේ නම්, එය මෙම ලාමාවරුන්ගේ මහත් බියට හේතුවක් වනු ඇත. කතෝලික පල්ලියේ හා රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නිලයන්හිදී මෙන්, තිබ්බතීය ප්‍රොටෝකෝලය හා එහි නාමයන් සම්බන්ධ ධූරාවලි භාවිතය දැඩි නීති අනුගමනය කරන්නකි.

නිරන්තරයෙන්ම මා දලයි ලාමා වහන්සේ වෙනුවෙන් භාෂා පරිවර්තන කටයුතු සිදුකරන විටදී, සර්කොං රින්පෝෂේ මා ඉදිරිපිට හිඳගනී. එතුමාගේ දැක්ම මා එතුමා ලබාදුන් පුහුණුවෙහි පිහිටුවීමට උපකාරයක් විය. නිදසුනක් ලෙස, බටහිර ජාතීන් සිය ගණනක් හා තිබ්බතීයයන් දහස් ගණනකින් සමන්විත ශ්‍රාවක පිරිසක් ඉදිරියේ ධර්මශාලාහි සිදුකළ භාෂා පරිවර්තනයකදී, දලයි ලාමා වහන්සේ මා නවතා මහ හඬින් සිනාසී "එයා මේ දැන් වැරැද්දුවා"යි පැවසීය. දලයි ලාමා වහන්සේ පරිපූර්ණ ලෙස ඉංග්‍රීසි භාෂාව තේරුම් ගනී. මා හට කූඹියෙකු මෙන් පාපිස්නාව යට සැඟවෙන්නට සිත් දුන්නද,  මාගේ ඇස් මානයේ හිඳ සිටි රින්පෝෂේගේ රුව මෙම ඩමියාට සිය තැන්පත්බව ආරක්ෂා කරගැනීමට උපකාරයක් විය.

ඇතැම් විට, මා හට මාගේ පාඩම් පිළිබඳ බලහත්කාරී සිහි කැඳවීම්ද අවශ්‍ය විය. නිදසුනක් ලෙස, මාගේ වෘත්තියේ මුල් යුගයේදී මම වරෙක බුද්ධ ගයාව සෙවණේ දස දහස් ගණනක් වූ ජනකායකට පරම පූජනීය දලයි ලාමා වහන්සේ විසින් සිදුකළ දේශනයක භාෂා පරිවර්තන කටයුතු කළෙමි. මාගේ මයික්‍රොෆෝනය ක්‍රියාත්මක නොවූ අතර සජ්ජායනා කටයුතු සිදුකළ ජප ගුරුවරයාගේ සමීපයටම ගොස් ඔහුගේ හඬ උපකරණ ඔහු සමගින් හවුලේ භාවිත කිරීමට දලයි ලාමා වහන්සේ විසින් මා යොමු කරවන ලදී. මෙයද ඇණ හිටින්නට විය. ඉන්පසු දලයි ලාමා වහන්සේ විසින් එතුමාගේ ආසනය හා එයට මුහුණ පා පළමු පේළියේ සිටි සර්කොං රින්පෝෂේ අතරින් මා බිම හිඳුවා වාක්‍ය අතර එතුමාගේම මයික්‍රොෆෝනය මා වෙත වරින් වර යොමු කරවන ලදී. මා කෙතරම් චංචලව සිටියේද යත් මාගේ ස්වයං පාලනය පවත්වා ගත්තේද අසීරුවෙනි. චාරිත්‍රානුකූලව ගරු කිරීමේ විලාසය වූ දෑතින්ම අල්ලා පිරිනැමීමේ ක්‍රමය වෙනුවට මයික්‍රොෆෝනය ලබාගැනීම හා ආපසු ලබාදීමද තනි අතින් සිදු කරන්නට සිදුවිය. වඳුරෙකු විසින් කෙසෙල් ගෙඩියක් ඩැහැ ගන්නාක් මෙන් මයික්‍රොෆෝනය ගැනීම පිළිබඳව පසුව රින්පෝෂේ විසින් මා හට පහර නුදුන්නා පමණි.

බටහිර ජාතීන් දලයි ලාමා වහන්සේ මුණ ගැසෙන විටදී හැකි ඉහළම තත්ත්වයෙන් ඉදිරිපත් කරවීමටද රින්පෝෂේ විසින් වගබලා ගන්නා ලදී. දලයි ලාමා වහන්සේගේ පොදු දේශනාවන්හිදී ඔවුන්ගේ චර්යාව නිරතුරු එතුමා තැති ගන්වන්නක් විය. දලයි ලාමා වහන්සේ යනු කවුරුන්දැයි යන කරුණ අවබෝධ කරගැනීම වැදගත් වන බව එතුමා විසින් පවසන ලදී. එතුමා වූකලි ලාමාවරයෙකුගේ සාමාන්‍ය පුනරුත්පත්තියක් නොවේ. එතුමා ඉදිරිපිට සිටින්නේ නම් විශේෂ ගෞරවයක් හා නිහතමානිත්වයක් පළ කළ යුතුය. නිදසුනක් ලෙස, යම් කාර්යාරම්භයකදී හෝ දේශනාවකදී තේ පානය සඳහා කාර්යය නතර කරන විටදී, දලයි ලාමා වහන්සේ යන අයෙකු එහි නොසිටින්නාක් සේ සලකා එතුමාගේ ඇස ගැසෙන මානයේ සිටීම අතිශයින් රළු හැසිරීමකි. නිවැරදි ආචාර විධිය වනුයේ ඕනෑම සංවාදයක් සඳහා පිටතට පියවර මැනීමයි.

වරෙක බටහිර බෞද්ධ සංවිධානයක් විසින් අනුග්‍රහය දක්වන ලද දේශනයක් ධර්මශාලාහිදී පරිවර්තනය කිරීමට මා හට සිදුවිය. ලිඛිත ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු ලබාදීමට දලයි ලාමා විසින් එකඟ වී තිබිණි.  එක් එක් සැසිය අවසන, ඊළඟ දිනය සඳහා ඉදිරිපත් කර තිබූ ප්‍රශ්න කියවන ලෙස රින්පෝෂේ විසින් මා වෙත දන්වන ලද අතර අමනෝඥ හෝ සිල්ලර මට්ටමේ ප්‍රශ්න වුවහොත් එ්වා ප්‍රතික්ෂේප කළේය. ප්‍රශ්න වඩාත් ගැඹුරු එ්වා වනු පිණිස ප්‍රශ්න නැවත වෙනත් ස්වරූපයකින් ලිවීමට හෝ නැවත සැකසීමට රින්පෝෂේ විසින් මා යොමු කරවන ලදී. මක් නිසාද, එ්වා මගින් දලයි ලාමා වහන්සේගේ කාලය නාස්ති කිරීමක් හෝ එම පිළිතුරෙන් බොහෝ දෙනෙකු හට ප්‍රතිලාභ ලබාගැනීමට ඇති අවස්ථාව අහිමි කිරීමක් හෝ සිදු නොවිය යුතු බැවිනි. අවස්ථා ගණනාවකදීම දලයි ලාමා වහන්සේ විසින් එම ප්‍රශ්න ඉතා විශිෂ්ට හා ගැඹුරු එ්වා බව ප්‍රකාශ කරන ලදී. දලයි ලාමා වහන්සේ සමගින් සංචාරය කළ සෑම අවස්ථාවකදීම මෙම සංස්කරණ ක්‍රියාවලිය නොකඩවා අනුගමනය කිරීමට උගත්තෙමි.