బుద్ధిపూర్వకత: దాగి ఉన్న మానసిక కారణాలు

బుద్ధిపూర్వకత (పాళీ: సతి) యొక్క థెరవాడ ప్రజంటేషన్ ఉపతిస్సా యొక్క ముక్తి మార్గం (పాలి: విముతిమాగ) మరియు బుద్ధ ఘోషుడి శుద్ధి మార్గం (పాళీ: విశుద్ధిమగ్గ) పై ఆధారపడి ఉంటుంది. అక్కడ, బుద్ధిపూర్వకత అనేక రకాల ధ్యానాలలో అంతర్భాగంగా వర్ణించబడింది. ధ్యానంలో, బుద్ధిపూర్వకత ఎప్పుడూ శ్వాసను లేదా మరణం యొక్క నిజాన్ని గుర్తుంచుకోవడం యొక్క లక్షణాన్ని కలిగి ఉంటుంది. దాని విధి మరచిపోకుండా మనస్సు తన వస్తువును కోల్పోకుండా కాపాడటంగా వ్యక్తమవుతోంది. ఒక రకంగా చెప్పాలంటే, బుద్ధిపూర్వకత అనేది ఒక రకమైన "మానసిక జిగురు", ఇది దాని దృష్టి యొక్క వస్తువును విడిచిపెట్టకుండా నిలుపుకుంటుంది. ఒకసారి ఒక వస్తువుపై అది స్థిరపడిన తర్వాత, ఆ వస్తువు యొక్క అశాశ్వత లాంటి కొన్ని లక్షణాల గురించి విచక్షణాత్మక అవగాహనతో పాటుగా ఉండాలి.

అతని ట్రెజర్ హౌస్ ఆఫ్ స్పెషల్ టాపిక్స్ ఆఫ్ నాలెడ్జ్ (సం.అభిధర్మకోశం)లో హినయాన వైభాషిక పాఠశాలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్న వాసుబంధు జ్ఞానం యొక్క అన్ని క్షణాలతో పాటు వచ్చే పది మానసిక విషయాలలో ఒకటిగా ఈ బుద్ధిపూర్వకతను (సం.స్మృతి) లిస్ట్ చేస్తాడు. ఆ జ్ఞానాలు ఇతర నిర్మాణాత్మక, వినాశకరమైన లేదా నిర్దిష్ట (నైతికంగా తటస్థ) మానసిక విషయాలతో ఉన్నాయా అనేది వారితో పాటు ఉంటుంది. అందుకని, ధ్యానం సందర్భంలోనే కాకుండా, బుద్ధిపూర్వకత ఎప్పుడూ ఉంటుంది.

వాసుబంధు తన "ట్రెజర్ హౌస్ ఆఫ్ స్పెషల్ టాపిక్స్ ఆఫ్ నాలెడ్జ్ " (సం.అభిధర్మకోష-భాష్యం) వ్యాఖ్యానంలో, తన వస్తువును విడిచిపెట్టకుండా లేదా మరచిపోకుండా ఉండటానికి మానసిక విషయంగా బుద్ధిపూర్వకతను నిర్వచించాడు, అందుకని అది దాని వస్తువును తాకడం లేదా దాని వస్తువును గుర్తించడం. దాని వస్తువును ఆశించడం లేదా గుర్తించడం వల్ల, బుద్ధిపూర్వకత ఆ వస్తువును తర్వాత గుర్తుంచుకోవడానికి అనుమతిస్తుంది.

వాసుబంధు తన మహాయాన చిత్తమాత్ర గ్రంథం, పంచ సమీకరణాల చికిత్స (సం.పంచస్కంధ-ప్రకరణ)లో, ఒక వస్తువును స్మరించుకునే సందర్భంలో బుద్ధిపూర్వకతను ప్రత్యేకంగా ప్రదర్శిస్తాడు. అందుకని బుద్ధిపూర్వకత అనేది తెలిసిన వస్తువును విడిచిపెట్టకుండా, దాన్ని మరోసారి గమనించే మానసిక స్థితి అని అతను చెప్పాడు. ఈ గ్రంధంపై తన వ్యాఖ్యానంలో, "సుపరిచిత వస్తువు" అంటే మనం ఇంతకు ముందు అనుభవించినది అని స్థిరామతి వివరించాడు. అందుకని, ఒక వస్తువును గుర్తుంచుకోవడం అనేది ఆ వస్తువుపై ధ్యానం చేసే సందర్భంలో లేదా ఏదైనా గుర్తుంచుకునే సంఘటనలలో ఉండవచ్చు.

అసంగా, తన చిత్తమాత్ర గ్రంథం, ప్రత్యేక విజ్ఞాన సంకలనం (సం.అభిధర్మసముచయ)లో, బుద్ధిపూర్వకతను నిర్ధారించే ఐదు మానసిక విషయాలలో ఒకటిగా ప్రదర్శిస్తాడు. ఈ ఐదింటిలో ఒకటిగా, బుద్ధిపూర్వకత అనేది నిర్మాణాత్మక జ్ఞానాలలో మాత్రమే వచ్చే మానసిక విషయం మరియు వారి వస్తువులను గ్రహించే నిర్మాణాత్మక జ్ఞానాలలో మాత్రమే సంభవిస్తుంది. మరో మాటలో చెప్పాలంటే, వారి వస్తువులను ఖచ్చితంగా మరియు నిర్ణయాత్మకంగా గ్రహించే జ్ఞానాలు. దాని లక్ష్యం మనకు తెలిసిన నిర్మాణాత్మకమైనదిగా ఉండాలి; అంటే, అది ఈ వస్తువుపై కేంద్రీకృతమై ఉండాలి మరియు దాన్ని మరచిపోకూడదు లేదా కోల్పోకూడదు; మరియు దీని పని మానసిక ఇబ్బందులను నిరోధించడం.

మార్గము యొక్క గ్రేడెడ్ దశల (లామ్-రిమ్ చెన్-మో) యొక్క గొప్ప ప్రెజెంటేషన్ లో, శోషించబడిన ఏకాగ్రత (సం. సమాధి) మరియు నిశ్చలమైన మరియు స్థిరమైన మానసిక స్థితి (సం. షమత) ను అభివృద్ధి చేయడంపై విభాగంలో, టిబెటన్ గురువు సోంగ్ ఖాపా గారు అసంగ యొక్క బుద్ధిపూర్వకత యొక్క నిర్వచనాన్ని వివరించారు. షమత ధ్యానం సందర్భంలో బుద్ధిపూర్వకత (టిబెట్. ద్రాన్-పా) మూడు లక్షణాలను కలిగి ఉంటుందని అతను వివరించాడు:

• ఇది మనకు ఇంతకు ముందు తెలిసిన దానిపై దృష్టి పెడుతుంది, పరిచయం లేని వాటిపై కాదు. అందుకని దాని వస్తువు మనం ముందుగానే తెలుసుకున్నది మరియు బుద్ధుని ఆలోచన ప్రతిబింబం లాగా నిర్మాణాత్మకంగా ఉండవచ్చు లేదా శరీరం లాగా నిర్దిష్టంగా (నైతికంగా తటస్థంగా) ఉండవచ్చు.
• దీని మానసిక గుర్తింపు మనం మరచిపోకుండా ఉండేలా చేస్తుంది. "మరచిపోకపోవడం" అంటే ఎవరైనా మనల్ని అడిగినప్పుడు, ప్రాక్టీస్ యొక్క సూచనలు ఏమిటో లేదా మన దృష్టి లక్ష్యం ఇదా అదా అని గుర్తుంచుకోక పోవడం అని కాదు. అంటే మన మనస్సును ఆ కేంద్ర విషయానికి కట్టేసిన వెంటనే, మానసిక ఇబ్బందుల యొక్క చిన్న పరధ్యానం లేకుండా వెంటనే దాన్ని గుర్తుంచుకుంటాము. మన ధ్యాస కొద్దిగా పోయినా కానీ మనం మన బుద్ధిని కోల్పోతాం. కాబట్టి మన దృష్టిని ఒక కేంద్ర వస్తువుపై ఉంచి, నా మనస్సును ఈ వస్తువుతో ముడిపెట్టాను అనే ఆలోచనను కలిగించిన తర్వాత, కొత్తగా (మౌఖికంగా) ఆలోచించని మానసిక స్థితితో, విచ్ఛిన్నం కాని శక్తి యొక్క కొనసాగింపును పెంపొందించుకోవడం మనల్ని బుద్ధిపూర్వకతకు అప్పగించే మార్గం. కాబట్టి, మనల్ని మనం జాగ్రత్తగా బుద్ధిపూర్వకతతో ఉంచుకోవడం అనేది మన వైద్యుడికి లేదా మన ఆధ్యాత్మిక గురువుకు మనల్ని మనం అప్పగించు కోవడం లాంటిది. ఆ వ్యక్తి పూర్తి అర్హత కలిగి ఉన్నాడని మనకు నమ్మకం ఉన్నప్పుడు మాత్రమే మనల్ని మనం డాక్టర్ లేదా ఆధ్యాత్మిక గురువుకు అప్పగిస్తాము. అదే విధంగా, మన మానసిక స్థితి నిజానికి బుద్ధిపూర్వకత స్థితిగా ఉండటానికి అర్హతలను నెరవేర్చినప్పుడు మాత్రమే మనల్ని మనం బుద్ధిపూర్వకతకు అప్పగించుకుంటాము.
• మన మనస్సు వేరే కేంద్ర వస్తువు వైపు మళ్లకుండా ఉండటమే దీని పని. ఇంకా, బుద్ధిపూర్వకత మన దృష్టిని ఆ దృష్టి యొక్క వస్తువును మర్చిపోకుండా లేదా కోల్పోకుండా నిరోధిస్తుంది; ఓర్పుతో ఈ వస్తువుపై మన దృష్టిని ఆకర్షిస్తుంది; మరియు ఇది ఈ వస్తువుతో పరిచయం యొక్క కొనసాగింపును కొనసాగిస్తుంది.

నిశ్చలమైన మరియు స్థిరమైన మానసిక స్థితిని పొందడానికి సాధన చేసేటప్పుడు, ధ్యానంలో దృష్టి కేంద్రీకరించిన వస్తువు అయిన షమత స్థిరంగా ఉంటుంది, ఉదాహరణకు ఊహించబడిన బుద్ధుడిపై దృష్టి పెట్టేటప్పుడు. అయితే, ఆధునిక పాశ్చాత్య సమాజంలో బోధించినట్లుగా, బుద్ధిపూర్వకత ప్రాక్టీస్ లో, వస్తువు అనేది మన మానసిక లేదా శారీరక జ్ఞానం యొక్క నిరంతరం మారుతున్న వస్తువుల యొక్క వర్తమాన క్షణం. ఇది బుద్ధిపూర్వకత యొక్క థెరవాడ ప్రదర్శనకు అనుగుణంగా, దాని వస్తువు పరంగా, మరియు వాసుబంధు యొక్క వైభాషిక సమర్పణకు అనుగుణంగా, బుద్ధిపూర్వకత జ్ఞానం యొక్క అన్ని క్షణాలతో కలిసి ఉంటుంది. అయితే, వాసుబంధు, అసంగ తమ చిత్తమాత్ర గ్రంథాలలో పేర్కొన్నట్లుగా, బుద్ధుని భౌతిక రూపం లాంటి మనకు ఇంతకు ముందు తెలిసిన విషయం కాదు. దానికి బదులుగా, మనం ప్రతి క్షణం ఏమి అనుభవిస్తున్నామో దానిపై దృష్టి పెట్టడానికి ప్రయత్నిస్తాము - శారీరక అనుభూతి, ఆలోచన, భావోద్వేగం లేదా ఫీలింగ్. కానీ, అసంగ అర్హత సాధించినందున, మనం వాటిపై ఖచ్చితత్వం మరియు నిర్ణయాత్మకతతో దృష్టి పెడతాము.

మనం అభివృద్ధి చేసుకోవడానికి ప్రయత్నించే ప్రస్తుత క్షణం యొక్క బుద్ధిపూర్వక స్థితి నిజానికి మనస్సు యొక్క బౌద్ధమత విశ్లేషణలో పేర్కొన్న అనేక మానసిక విషయాల కలయిక. ఇందులో ప్రధానమైనవి బుద్ధిపూర్వకత, అప్రమత్తత మరియు శ్రద్ధ గల వైఖరి. బుద్ధిపూర్వకతను ఇంకా సమర్థవంతంగా అభ్యసించడానికి, ఈ విషయాలలో ప్రతి దాన్ని గుర్తించడం సహాయపడుతుంది, అలా ఏదైనా బలం లోపం ఉంటే, మనం వాటిని సరిదిద్దవచ్చు.

బుద్ధిపూర్వకత

బుద్ధిపూర్వకత, "మానసిక జిగురు" అని పిలువబడే మరో రెండు మానసిక విషయాలతో పాటు ఉండాలి: ప్రత్యేకత (గుర్తింపు) మరియు పరిగణన (మనస్సును తీసుకోవడం). 

"ప్రత్యేకత" (టిబెట్. 'డు-షేస్, సంజ్నా) మన అనుభవంలోని ప్రతి క్షణాన్ని రూపొందించే వివిధ భాగాల లక్షణాలపై దృష్టి పెడుతుంది. అన్నింటికీ భిన్నంగా వీటిని వేరు చేస్తుంది. ఉదాహరణకు, నొప్పి యొక్క శారీరక అనుభూతిని మనం ఒకేసారి అనుభవిస్తున్న ఇతర శారీరక అనుభూతుల నుంచి వేరు చెయ్యడం, మనం ఉన్న గది యొక్క ఉష్ణోగ్రత లాంటివి. సరైన పరిగణన వస్తువును అది ఏమిటో ఖచ్చితంగా చెప్తుంది - నొప్పి అనేది కేవలం శారీరక అనుభూతి, ఇంకేమీ కాదు.

విచక్షణ మరియు సరైన అవగాహనతో కూడిన బుద్ధిపూర్వకతతో, ఎప్పుడూ మారుతున్న వర్తమాన క్షణం యొక్క విషయాలపై దృష్టిలో ఉంచుకోవడానికి మనం ప్రయత్నిస్తాము. దృష్టి మరల్చడం ద్వారా ప్రస్తుత క్షణంలోని విషయాలను మన దృష్టి వస్తువుగా కోల్పోకుండా చెయ్యడానికి మనం ప్రయత్నిస్తాము. పరధ్యానం ఎప్పుడూ వస్తుంది ఎందుకంటే మనం ఇంతకుముందు క్షణాలలో ఏమి అనుభవించాము లేదా భవిష్యత్తు క్షణాలలో ఏమి అనుభవించవచ్చనే దాని గురించి ఆలోచిస్తున్నాము. గతం లేదా భవిష్యత్తు గురించి ఈ ఆలోచనలు ఇప్పుడు జరుగుతున్నవి మాత్రమే అనే నిజాన్ని మనం మర్చిపోతాము. మనం వాటిని కేవలం మన ప్రస్తుత అనుభవ క్షణం యొక్క విషయంగా గుర్తించడం మానేసి, దానికి బదులుగా వాటి "స్టోరీ లైన్"లో లీనమై పోతాము. అలాగే, ఈ ఆలోచనల నుంచి దృష్టి మరల్చడం వల్ల మనం మన దృష్టిని కోల్పోతాము. ఏదేమైనా, మనము విడదీయలేని మానసిక స్థితిని కాపాడుకోవడంలో విజయవంతమైతే, మనం దాని దృష్టి యొక్క లక్ష్యాన్ని మరచిపోని స్థిరమైన బుద్ధిపూర్వకతను సాధిస్తాము. ఈ విధంగా, బుద్ధిపూర్వకత మన అనుభవం యొక్క ఎప్పుడూ మారే వర్తమాన క్షణంపై మన దృష్టిని ఆకర్షించడానికి మానసిక జిగురుగా పనిచేస్తుంది.

అసంగ యొక్క మిడిల్ ఫ్రమ్ ది ఎక్స్ట్రీమ్స్ (సం.మద్యతావిభాగ) పై తన వ్యాఖ్యానంలో, స్థిరామతి బుద్ధిపూర్వకతను కాపాడుకోవడానికి ఒక సహాయంగా, మన దృష్టిని కేంద్రీకరించే వస్తువును ఎప్పటికప్పుడు గుర్తు చేసుకోవాల్సిన అవసరం ఉందని వివరించారు. దీని అర్థం మానసికంగా ఒక పదం చెప్పడం, అలా మన బుద్ధిపూర్వకత యొక్క పట్టును బలంగా ఉంచుకుంటాము. బుద్ధిపూర్వకత అంటే దాని లక్ష్యాన్ని నోట్ చేసుకోవడమేనన్న వాసుబంధు వాదనకు ఇది అనుగుణంగా ఉంది. సోంగ్ ఖాపా గారు ఈ విషయాన్ని బాగా వివరించారు: "మీరు దీన్ని ఖండించి, ఇది క్రమశిక్షణతో కూడిన ఆలోచన అని మిమ్మల్ని మీరు మౌఖికంగా గుర్తు చేసుకోకపోతే, బలమైన బుద్ధి మరియు అప్రమత్తతను పెంపొందించుకోవడం చాలా కష్టం."

అప్రమత్తత

అప్రమత్తత (టిబెట్. షేస్-బ్జిన్, సంప్రాజన్య) అనేది దృష్టి యొక్క వస్తువుపై బుద్ధిపూర్వకత యొక్క మానసిక పట్టు యొక్క స్థితిని పర్యవేక్షించే మరియు తనిఖీ చేసే మానసిక విషయం. ఇది మన దృష్టి యొక్క వస్తువుపై బుద్ధిపూర్వకతను నిర్వహించే సందర్భంలో పనిచేస్తుంది - మన ప్రస్తుత అనుభవ క్షణం యొక్క విషయాలు. ఒక రకంగా చెప్పాలంటే, అప్రమత్తత అనేది బలమైన బుద్ధిపూర్వకతలో ఒక భాగం. సోంగ్ ఖాపా గారు ఎత్తి చూపినట్లుగా, మన బుద్ధిపూర్వకత ఎంత బలంగా ఉంటే, పరధ్యానం లేకుండా బుద్ధిపూర్వకంగా ఉండటానికి మనం అంత అలవాటు పడతాము. దాని ఫలితంగా, మనం నిజానికి దృష్టి మరల్చినప్పుడు గమనించడానికి ఇంకా సున్నితంగా మారుతాము. ఈ విధంగా, మన బుద్ధిపూర్వకత ఎంత బలంగా ఉంటే, మన అప్రమత్తత అంత బలంగా ఉంటుంది.

ద్వంద్వ పదాల్లో అప్రమత్తత గురించి మనం ద్వంద్వ ఆలోచనతో ఆలోచించకూడదు, స్వతంత్రంగా ఉన్న వాచ్ మెన్ మనస్సు దాని నుంచి పూర్తిగా భిన్నమైన శిక్షణ మనస్సును చూస్తుంది. మరోవైపు, బుద్ధిపూర్వకత మరియు అప్రమత్తత రెండింటిని జాగ్రత్తగా వేరు చెయ్యాల్సిన అవసరం ఉందని సోంగ్ ఖాపా గారు అభిప్రాయపడ్డారు. "మీరు ఈ మానసిక స్థితులన్నిటినీ గందరగోళ పరిచి, మిళితం చేసి, ఈ రోజుల్లో టిబెట్ లోని చాలా మంది ధ్యానికుల మాదిరిగా ఈ భేదాలు చేయకపోతే, ప్రతిదీ గందరగోళంగా మారుతుంది మరియు వారు నిజంగా ఏకాగ్రత స్థితిని పొందుతారా అని నేను అనుమానిస్తున్నాను" అని ఆయన హెచ్చరిస్తున్నారు.

అప్రమత్తత అనేది మన బుద్ధిపూర్వకతలో తేడాలను గమనించడమే కాదు, ఒక విధంగా, ఇది అంతర్గత "అలారం వ్యవస్థను" ప్రేరేపిస్తుంది, అలా దృష్టిని పునరుద్ధరించడం ద్వారా, మన దృష్టిని సరిదిద్దుకుని బుద్ధిపూర్వకతను తిరిగి స్థిర పరుస్తాము. అయినప్పటికీ, అప్రమత్తత మరియు దాని విధులను నిర్వహించడానికి శ్రద్ధను పునరుద్ధరించడానికి, మనం బుద్ధిపూర్వకత ప్రాక్టీస్ యొక్క మూడవ ప్రధాన భాగాన్ని ఉపయోగించాలి: అదే శ్రద్ధతో కూడిన వైఖరి.

శ్రద్ధతో కూడిన వైఖరి 

శ్రద్ధతో కూడిన వైఖరి (టిబెట్. బ్యాగ్-యోడ్, సం. అప్రమాదా; జాగ్రత్తగా ఉండటం) అనేది మన మానసిక స్థితి గురించి జాగ్రత్తగా ఉండే మానసిక విషయం. ఇది మన మనస్సును వినాశకరమైన వాటి వైపు మొగ్గు చూపకుండా కాపాడుతుంది మరియు నిర్మాణాత్మక, పాజిటివ్ విషయాల వైపు పంపుతుంది. అందువల్ల, శ్రద్ధ గల వైఖరి తో, మన మానసిక స్థితిని తీవ్రంగా పరిగణిస్తాము; మనం దాని గురించి "శ్రద్ధ వహిస్తాము". ఈ విషయంలో, శ్రద్ధ గల వైఖరి కొంతవరకు దృష్టి యొక్క వస్తువును కోరుకునే మానసిక విషయాన్ని పోలి ఉంటుంది, దీన్ని వాసుబంధు బుద్ధిపూర్వకతలో భాగంగా వర్ణిస్తారు.

ఏదో ఒక నిర్దిష్ట క్షణంలో మన దృష్టిని ఆకర్షించకపోతే, మరో మాటలో చెప్పాలంటే, ఒక రకంగా గుర్తుంచుకోదగిన విషయంగా దాన్ని దగ్గరగా ఉంచకపోతే, మనం దాన్ని గుర్తుంచుకోలేము అని వాసుబంధు పేర్కొన్నారు. ఏదేమైనా, ఒక శ్రద్ధ గల వైఖరి, కోరిక కంటే చాలా ఎక్కువది. దృష్టి కేంద్రీకరించిన వస్తువును మనం గుర్తుంచుకోగలిగేంత శ్రద్ధ వహించడం మాత్రమే కాదు. దానికి బదులుగా, మన శ్రద్ధా దృక్పథం కారణంగా, అప్రమత్తత లోపభూయిష్టంగా మారిందని గుర్తించినప్పుడు మన బుద్ధిపూర్వకత యొక్క మానసిక పట్టును సరిదిద్దడానికి పునరుద్ధరణ దృష్టిని ఉపయోగించడానికి మనం ప్రేరేపించబడతాము. శ్రద్ధ గల వైఖరి లేకుండా, మనం దృష్టి మరల్చినట్లు గమనించినప్పటికీ, మన దృష్టి యొక్క వస్తువును, ప్రస్తుత క్షణాన్ని మరచిపోయామని మనం పట్టించుకోము. కాబట్టి, శ్రద్ధ గల వైఖరి నైతిక స్వీయ క్రమశిక్షణకు ఆధారం, దీనితో మనం వినాశకరమైన ప్రవర్తనకు దూరంగా ఉంటాము.

శ్రద్ధ గల వైఖరికి టిబెటన్ పదం, బ్యాగ్-యోడ్, అక్షరాలా "జాగ్రత్తగా ఉండటం" అని అర్థం. దీనికి విరుద్ధంగా బ్యాగ్-మెడ్, జాగ్రత్త లేకపోవడం, అజాగ్రత్తగా ఉండటం. అయితే, టిబెటన్ భాషలోకి బాగ్-యోద్ గా అనువదించబడిన మూల సంస్కృతం అప్రమాద, అంటే "ప్రమద కాదు". ప్రమద అంటే తాగుబోతు లేదా మానసికంగా అస్థిరంగా ఉండటం, అంటే మనం ఏమి మాట్లాడుతున్నామో లేదా ఏమి చేస్తున్నామో పట్టించుకోము లేదా రెండింటిని జాగ్రత్తగా చూసుకోము. కేరింగ్ యాటిట్యూడ్ ఉంటే, మనం తాగుబోతులలా కాదు. మనం ప్రశాంతంగా, రిజర్వ్ గా మరియు బాధ్యతాయుతంగా ఉంటాము, అందువల్ల మన మానసిక స్థితిని జాగ్రత్తగా చూసుకుంటాము.

కాబట్టి, బుద్ధిపూర్వకత యొక్క ప్రాక్టీస్ మానసిక విషయాల సంక్లిష్ట నెట్‌వర్క్ ను ఉపయోగిస్తుంది, ఇవన్నీ మన ప్రస్తుత అనుభవ క్షణం యొక్క ఎప్పుడూ మారే విషయాలపై దృష్టి పెడతాయి. బుద్ధిపూర్వకత, అప్రమత్తత మరియు శ్రద్ధ గల వైఖరి అనే మూడు ప్రధాన అంశాలతో పాటు, ఇది ప్రత్యేకమైన, సరైన పరిశీలన, నైతిక స్వంత-క్రమశిక్షణ మరియు అవసరమైనప్పుడు శ్రద్ధను పునరుద్ధరించడం కూడా కలిగి ఉంటుంది. అందువల్ల, ఈ విషయాలలో ప్రతి దాన్ని ఖచ్చితంగా గుర్తించడానికి మనకు విచక్షణా అవగాహన అవసరం. కాబట్టి, బుద్ధిపూర్వకత ధ్యానం సందర్భంలో విచక్షణాత్మక అవగాహన అనేది మన అనుభవం యొక్క ప్రతి క్షణం యొక్క అస్థిరత వంటి దాని దృష్టి వస్తువు యొక్క ఏదో ఒక అంశంపై దృష్టి పెట్టడానికి మాత్రమే పరిమితం కాదు. ఇది ధ్యానం చేసేటప్పుడు మన మానసిక స్థితి యొక్క వివిధ విషయాలపై కూడా దృష్టి పెడుతుంది.

కాబట్టి, సోంగ్ ఖాపా గారు తన చర్చలో, గొప్ప భారతీయ బౌద్ధమత గురువుల ప్రామాణిక గ్రంథాలపై ఆధారపడవలసిన అవసరాన్ని నొక్కి చెప్పాడు. అతను ఇలా సలహా ఇచ్చారు:

గుడ్డిగా ఉత్సాహంతో మిమ్మల్ని మీరు కష్ట పెట్టుకోవడంపై మీ ఆశలను పెట్టుకోవద్దు. ఆర్యశురుడు దూరదృష్టి సంకలనంలో వ్రాసినట్లు. వైఖరులు (సం. పరమితసమాస), "కేవలం ఉత్సాహాన్ని మాత్రమే ఉపయోగిస్తే, మీరు అలసిపోతారు. కానీ విచక్షణతో కూడిన అవగాహనతో మిమ్మల్ని మీరు అభివృద్ధి చేసుకుంటే, మీరు గొప్ప లక్ష్యాలను సాధిస్తారు."