រំលឹកឡើងវិញចំពោះមាគ៌ាបដិបត្តិជាវគ្គៗនៃវិធីសាស្រ្តឡាមរីម

មនុស្សលោកមានច្រើនប្រភេទណាស់ ក្នុងចំណោមពួកគេទាំងអស់នោះយើងសង្កេតឃើញថា កម្រមានអ្នកដែលមានចំណាប់អារម្មណ៍ក្នុងការចម្រើនប្រយោជន៍សំរាប់អនាគតជាតិរបស់គេណាស់ ចុះទម្រាំតែការត្រាស់ដឹងទៀតនោះ។ មនុស្សភាគច្រើនខ្វល់ខ្វាយតែរឿងរកសុភមង្គល(ក្តីសុខ)ផ្ទាល់ខ្លួន នៅក្នុងជាតិនេះតែប៉ុណ្ណោះ។ តែទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងនាមជាមនុស្ស ពូកគេមានភាពស្មើគ្នា នៅក្នុងន័យថា មនុស្សគ្រប់រូបមានក្តីប្រាថ្នាចង់បានក្តីសុខ គ្មាននរណាម្នាក់ចង់បានក្តីទុក្ខ ឬបញ្ហាទេ។ 

សំរាប់អ្នកដែលប្រាថ្នាចង់បានសេចក្តីសុខនៅក្នុងជាតិនេះ ពោលសេចក្តីសុខមានពីរប្រភេទ៖ សេចក្តីសុខផ្លូវកាយ និងសេចក្តីសុខផ្លូវចិត្ត។ មនុស្សភាគច្រើនចាប់អារម្មណ៍លើតែសេចក្តីសុខផ្លូវកាយតែម៉្យាងទេ។ ក៏ប៉ុន្តែបើទោះបីជានិយាយដល់សេចក្តីសុខផ្លូវកាយនេះយ៉ាងណាក៏ដោយ បើទោះបីជាយើងខិតខំព្យាយាមធ្វើឪ្យវាកើតឡើងនៅក្នុងជីវិតរបស់យើងតិចក្តីច្រើនក្តីយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏មនុស្សភាគច្រើនក្នុងចំណោមពួកយើងទាំងអស់គ្នានេះនៅតែមិនដឹងថាត្រូវធ្វើយ៉ាងណាទេដើម្បីឪ្យវាកើតឡើងប្រាកដ។ ឧបមាថា៖ មានមនុស្សច្រើននាក់ណាស់ ផ្តាច់ផ្តិលជីវិតគេ ឬសម្លាប់ជីវិតសត្វ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីស្វែងរកអាហារ ដើម្បីស្វែងបង្កើតសំលៀកបំពាក់ ដើម្បីស្វែងរកទីជំរក និងឋានៈនៅក្នុងសង្គមជាដើម។ មានមនុស្សខ្លះទៀតប្រព្រឹត្តចោរកម្ម ឬប្រព្រឹត្តអំពើឆបោកគេ ឬលួចឆក់ប្លន់គេ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីស្វែងរកសេចក្តីសុខ និងបំណងដើម្បីស្វែងរកក្តីសុខផ្លូវកាយណាមួយនោះ។ ក៏ប៉ុន្តែបើទោះបីជាគេខំព្យាយាម តាមតែគេអាចធ្វើបានយ៉ាងនេះក្តី ក៏គេនៅតែមិនដឹងវិធីសាស្រ្តសមរម្យ ដើម្បីធ្វើឪ្យក្តីសុខនោះកើតឡើងបានទេ។ ទង្វើនេះបែរជាមិននាំមកនូវសេចក្តីសុខ តែផ្ទុយទៅវិញវាគ្រាន់តែបង្កើតជាបញ្ហាដល់រូបគេតែប៉ុណ្ណោះ។ 

ម៉្យាងវិញទៀត អ្នកដែលខិតខំព្យាយាមរកស៊ីចិញ្ចឹមជីវិតតាមសម្មាអាជីវោ ដោយភាពស្មោះត្រង់ តាមរយៈធុរៈកិច្ច ជំនួញជួញដូរ កសិកម្ម អប់រំ និងតាមរយៈសិល្បៈជាដើម ទាំងអស់នេះយើងអាចធ្វើការបែងចែកជាពីរក្រុម៖ អ្នកជោគជ័យ ជាអ្នកដែលមានទ្រព្យសម្បត្តិច្រើនហូរហៀ និងអ្នកដែលមិនជោគជ័យ ឬអាចនិយាយបានថាជាអ្នកបរាជ័យទាំងស្រុងតែម្តង។ ប្រសិនបើយើងចោទជាសំនួរសួរថា តើមកពីកត្តាអ្វី - ហេតុអ្វីមនុស្សខ្លះជោគជ័យ ហើយមនុស្សខ្លះទៀតបរាជ័យទៅវិញ។ ចម្លើយគឺដោយសារមកពីគ្រប់ពូជបុណ្យ និងសក្តានុពលវិជ្ជមានដែលគេបានសាងកន្លងមកកាលពីអតីតជាតិ។ អ្នកដែលបានប្រព្រឹត្តកម្មអកុសលកាលពីជាតិមុន ធ្វើឪ្យគេមានបាបអកុសល (សក្តានុពលអវិជ្ជមាន) ដែលជាផលញាំងឪ្យគេបរាជ័យនៅក្នុងជាតិនេះ។ អ្នកដែលបានប្រព្រឹត្តអំពើជាកុសលកាលពីជាតិមុន គេបានសាងនូវសក្តានុពលវិជ្ជមាន ដែលជាមូលហេតុបណ្តាលឪ្យគេជោគជ័យ និងមានសេចក្តីសុខនៅក្នុងជាតិនេះ។ 

ប្រសិនបើអ្នកមិនទទួលយកការពន្យល់បកស្រាយ ចំពោះហេតុដែលនាំឪ្យមនុស្សមួយចំនួនខ្លះជោគជ័យ និងមួយចំនួនខ្លះទៀតបរាជ័យទេនោះ នោះសូមអ្នកធ្វើការពិចារណាថា គ្មានហេតុផលណាមួយផ្សេងទៀតទេ ដែលបណ្តាលឪ្យរឿងផ្ទុយគ្នាទាំងពីរនេះកើតឡើងយ៉ាងដូច្នេះ។ បើសិនគេខិតខំធ្វើការតាមសមត្ថភាពរបស់គេប៉ុណ្ណា គេក៏គួរនឹងទទួលបានភាពជោគជ័យកំរិតនោះដែរ។ មានមនុស្សខ្លះគិតថាភាពជោគជ័យបានមកពីការធ្វើការងាររកស៊ីចិញ្ចឹមជីវិតនៅក្នុងបច្ចុប្បន្នជាតិនេះតែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺដូចជាការធ្វើធុរៈកិច្ច និងជំនួយជួញប្រែអីជាដើម ប៉ុន្តែប្រការនេះមិនមែនជាមូលហេតុទាំងស្រុងឡើយ។ ហេតុពិតប្រាកដដែលញាំងឪ្យភាពជោគជ័យកើតឡើងនោះ គឺសក្តានុពលវិជ្ជមាន(កុសលផលបុណ្យ) ដែលបានសាងកាលពីអតីតជាតិ ស្របពេលដែលកិច្ចការងារ និងសកម្មភាពដែលយើងធ្វើនៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នដើរតួនាទីជា ឪកាសនិងកាលៈទេសៈ និង លក្ខខណ្ឌ ដើម្បីញាំងឪ្យបុព្វហេតុទាំងឡាយទាំងពួងដែលយើងបានសាងមកហើយនោះ ឪ្យក្លាយជាទុំនៅក្នុងខណៈពេលនេះ។ 

បើដូច្នេះភាពជោគជ័យអាស្រ័យលើហេតុ និងលក្ខខណ្ឌជាច្រើន ត្រូវតែមានអត្ថិភាពឡើងស្របគ្នា។ មូលហេតុ ឬហេតុបានមកពីជាតិមុន ពោលគឺសក្តានុពលវិជ្ជមានដែលបានសាងនៅក្នុងអតីតជាតិទាំងអស់កន្លងមក។ ឪកាសនិងកាលៈទេសៈកើតមានឡើងអាស្រ័យលើពេលវេលា និងការខិតខំប្រឹងប្រែងនៅក្នុងបច្ចុប្បន្នជាតិ។ ប្រការទាំងពីរ(២)នេះត្រូវតែដើរទន្ទឹមគ្នាជានិច្ច។ 

មិនថាមនុស្សនោះក្លាយជាអ្នកមានកំរិតណាទេនៅក្នុងជាតិនេះ មិនថាគេរីករាយនឹងរបស់អស្ចារ្យប៉ុណ្ណាទេ សរុបទៅហាក់បីដូចជាគ្មាននរណាម្នាក់ត្រេចអរនឹងអ្វីដែលគេមានឡើយ។ គ្មាននរណាម្នាក់ពោលពាក្យថា «ឥឡូវនេះខ្ញុំមានគ្រប់គ្រាន់ហើយ ខ្ញុំមិនចង់មាន មិនចង់បានទៀតទេ»។ គេមិនត្រឹមតែមិនមានក្តីបីតិចំពោះអ្វីដែលគេមានប៉ុណ្ណោះទេ តែគេតែងតែចង់បានច្រើនថែមទៀតជានិច្ច។ គេប្រើប្រាស់ពេលវាលាពេលពេញមួយជីវិតរបស់គេដើម្បីតែការងារ ប៉ុន្តែការងាររបស់គេមិនដែលដល់ទីបញ្ចប់ឡើយ។ វាក្លាយទៅជាវដ្តមួយដែលវិលចុះវិលឡើងមិនឈប់។ ឧបមាដូចជាជីវិតកសិករម្នាក់អ៊ីចឹង ខិតខំធ្វើការងារដាំដុះគ្រប់រដូវទាំងអស់ពេញមួយឆ្នាំ។ រដូវផ្ការីកក៏មកដល់ម្តងទៀត គាត់ចាប់ផ្តើមដាំដុះជាថ្មីម្តងទៀត ប្រព្រឹត្តធ្វើទៅតាមវដ្តរដូវនេះដ៏ដែលៗជាថ្មីម្តងទៀត។ នោះគឺគ្រាន់តែជាគំរូឧទាហរណ៍ស្តីអំពីរបៀប ដែលយើងបន្តធ្វើការងាររបស់យើងតែប៉ុណ្ណោះ។ 

បើទោះបីជាយើងមិនធ្លាប់គិតទាល់តែសោះថា កិច្ចការងារនៅក្នុងជីវិតបច្ចុប្បន្ននេះនឹងត្រូវបញ្ចប់យ៉ាងណាក្តី តែពិតណាស់វានឹងដល់ពេលវេលាដែលត្រូវចប់ជាក់ជាមិនខាន ពោលគឺនៅខណៈពេលនៃក្តីមរណៈរបស់យើង។ នៅខណៈពេលនោះ វានឹងបញ្ចប់ទៅនៅក្នុងសភាពទុក្ខសោកសៅ ជាជាងសភាពសុខស្ងប់។ 

ដូច្នេះអ្នកដែលកំពុងតែប្រកបរបររកស៊ី ដើម្បីគ្រាន់តែបានអាហារ សំលៀកបំពាក់ និងឋានៈកិត្តិយសនៅក្នុងជាតិនេះតែម៉្យាងនោះ គឺអ្នកកំពុងតែបោកប្រាស់ខ្លួនឯងហើយ។ បើទោះបីជាគេអាចទទួលបាននូវក្តីសុខផ្លូវកាយយ៉ាងណាក្តី តែគេនៅតែមិនអាចស្វែងរកសេចក្តីសុខផ្លូវចិត្តបានទេ នេះហើយគឺជាមូលហេតុ។ បើគ្មានក្តីសុខផ្លូវចិត្តទេ ជីវិតរបស់គេនៅតែមិនអាចពេញបរិបូរណ៍ឡើយ ហើយនឹងស្លាប់បាត់បង់ជីវិតទៅវិញនៅក្នុងសភាពមិនសុខ។ 

បើដូច្នេះវាគឺជាធុរៈដ៏សំខាន់ ដើម្បីខិតខំព្យាយាមបដិបត្តិឈានទៅរកសេចក្តីសុខផ្លូវចិត្តដែលមានរយៈពេលវែង និងឋិតឋេរជានិរន្តរ៍។ សេចក្តីសុខផ្លូវកាយដែលយើងអាចរកបាននៅក្នុងជាតិនេះ គឺមិនមែនជាអ្វីដែលឋិតឋេរគង់វង់យូរអង្វែងទេ។ បើសិនយើងប្រាថ្នាចង់បានក្តីសុខដែលឋិតឋេរគង់វង់យូរអង្វែងពិតប្រាកដនោះ យើងចាំបាច់ត្រូវតែគិតពិចារណាដល់អនាគតជាតិរបស់យើង។ ប្រការនេះគឺដោយសារថា បើយើងពិតជាគិតគូដល់ចំណុចនេះមែន នោះយើងអាចធ្វើការខិតខំបដិបត្តិដើម្បីឈានទៅរកសេចក្តីសុខជានិរន្តរ៍បាន។ 

ប្រសិនបើយើងខិតខំបដិបត្តិដើម្បីសេចក្តីសុខនៅក្នុងអនាគតជាតិ នោះមានន័យថាយើងបានបំពេញនូវអត្ថន័យនៃពាក្យថា បុគ្គលអ្នកបដិបត្តិធម៌មួយរូប ជាអ្នកបដិបត្តិព្រះធម៌។ បើសិនយើងគិតខ្វល់ត្រឹមតែជាតិនេះតែម៉្យាងទេ ពោលគិតខ្វល់ចំពោះតែរបស់ដែលមិនឋិតឋេរ នោះមានន័យថាយើងគឺជាមនុស្សលោកិយ៍សាមញ្ញ គិតតែពីសំភារៈម៉្យាងគត់តែប៉ុណ្ណោះ។ បើសិនយើងគិតចង់រកដំណោះស្រាយចំពោះកង្វល់ស្តីអំពីអនាគតជាតិនោះ ពេលនោះយើងនឹងក្លាយទៅជាបុគ្គលប្រកបដោយធម៌មិនខាន។

វិធីសាស្រ្តដើម្បីធានាឪ្យមានសេចក្តីសុខនៅក្នុងអនាគតជាតិ គឺយើងត្រូវតែចាប់យកនូវ «វិធានការការពារ» ជាក់លាក់មួយចំនួន ដែលយើងទាំងអស់គ្នាហៅថា ព្រះធម៌។ នៅក្នុងអត្ថន័យជាក់លាក់ពិសេស មានន័យថា ត្រូវតែវៀរចាកកុំប្រព្រឹត្តអំពើអកុសលឪ្យសោះ។ ជាពិសេសសំដៅដល់អកុសលកម្មដប់(១០) គឺកាយកម្មបី វចីកម្មបួន និងមនោកម្មបី។ ដោយទប់ស្កាត់ និងវៀរចាកកុំប្រព្រឹត្តខ្លួននៅក្នុងអកុសលកម្មទាំងដប់យ៉ាងនេះ យើងអាចញាំងសេចក្តីសុខឪ្យកើតឡើងបាននៅក្នុងអនាគតជាតិហើយ។ 

នៅខណៈពេលនេះយើងមានជំនឿចិត្តមុតមាំថា បើសិនយើងប្រព្រឹត្តអំពើជាកុសល នោះយើងនឹងមានចំណុចចាប់ផ្តើមនៃការបដិបត្តិផ្លូវចិត្តមួយ ដែលអាចញាំងឪ្យកើតនូវក្តីសុខនៅក្នុងជាតិនេះ និងនៅក្នុងអនាគតជាតិ។ ជាឧទាហរណ៍៖ អំពើជាកុសលប្រភេទនេះរួមទាំង ការយល់ឃើញជាក់ច្បាស់ចំពោះលទ្ធផលអវិជ្ជមាន និងបញ្ហានានាដែលបណ្តាលមកពី ការសម្លាប់ជីវិតសត្វ ឬសត្វល្អិតដោយចេតនា ឬបណ្តាលមកពីការលួចទ្រព្យគេដោយចេតនាជាដើម។ សរុបទៅគឺជាការទទួលស្គាល់ និងដឹងនូវគុណវិបត្តិដែលបណ្តាលមកពីអំពើអកុសលទាំងអស់នោះ និងប្តូរមកធ្វើការសម្រេចចិត្តមុតមាំថាលែងសម្លាប់ ឬលួចទៀតហើយ។ ចូរអ្នកត្រូវចង់ចាំថា បើគេបានធ្វើការសច្ចា និងសម្រេចចិត្តថាឈប់ប្រព្រឹត្តហើយ យើងមិនចាំបាច់យកកងកំលាំងប៉ូលីស ឬទាហានទៅចាប់បង្ខំគេទៀតទេ។ ស្មារតីនៃសីលធម៌ និងការទទួលខុសត្រូវរបស់គេផ្ទាល់នឹងទប់ស្កាត់គេកុំឪ្យប្រព្រឹត្តអំពើអកុសល។ 

ការរក្សាសីលខ្ជាប់ខ្ជួនគឺជាវិធានការការពារ ដែលអនុញ្ញាតឪ្យយើងស្លាប់នៅក្នុងសភាពជាសុខនៃចិត្ត។ បើពុំដូច្នោះទេ យើងនឹងស្លាប់ទៅដោយក្តីសោកសៅ និងពោរពេញដោយការថប់អារម្មណ៍មិនខាន។ បើសិនយើងបានចាប់យកវិធានការការពារទាំងអស់នេះ ក្នុងនាមជាអ្នករក្សាសីល នោះមានន័យថា នៅខណៈពេលនៃក្តីមរណៈមកដល់ យើងគ្មានអ្វីត្រូវព្រួយបារម្ភឡើយ។ យើងអាចធ្វើការធានាថា យើងនឹងចាប់កំណើតជាមនុស្សឡើងវិញ ឬអាចកើតជាព្រះនៅឋានព្រះឥន្រ្ទផងក៏ថាបាន។ 

បើសូម្បីយើងចាប់កំណើតកើតជាមនុស្ស ឬកើតជាស្តេចនៃអាទិទេពហើយយ៉ាងណាក្តី ក៏យើងនឹងនៅតែមានបញ្ហានៅក្នុងជីវិតដែរ។ មានបញ្ហាកើតឡើងមិនឈប់ មិនសំខាន់ថា យើងកើតជាអ្វី ឬកើតនៅទីណានោះទេ។ បើដូច្នេះ តើមានប្រយោជន៍អ្វីក្នុងការរក្សាសីល ចៀសវាងមិនប្រព្រឹត្តអំពើអកុសលនោះ ហើយបើធ្វើទៅដើម្បីតែការពារខ្លួនយើងកុំឪ្យទៅកើតនៅទីឋានមិនល្អតែម៉្យាងនោះ។ ពីព្រោះថា មិនសំខាន់ថាយើងទៅកើតនៅទីណា និងទៅកើតជាអ្វីទេ វានឹងមានបញ្ហាជានិច្ច។ 

ប្រការនេះបញ្ជាក់ថាយើងចាំបាច់ត្រូវមានវិសាលភាពនៃការគិតឪ្យបានទូលាយ។ ឧបមាថា៖ ប្រសិនបើយើងចាប់ផ្តើមចម្រើននូវសភាពនឹងន ស្ងប់នៃចិត្ត ដែលគេហៅថា «សមថ» ជាភាសាសំស្រ្កឹត និង «ហ្ស៊ីណេ» ជាភាសាទីបេ ហើយជាលទ្ធផលសម្រេចបានពីការបដិបត្តិនេះ យើងអាចទៅចាប់កំណើតជាទេវតនៅឋានសួគ៌៖ ពេលនោះយើងអាចរីករាយសប្បាយជាមួយនឹងសម្រស់ដ៏ស្រស់ស្អាតនៅក្នុងប្រភេទនៃការចាប់កំណើតនោះ។ ក៏ប៉ុន្តែសូម្បីតែយើងទៅកើតជាទេវតានៅឋានទេពតាហើយយ៉ាងណាក្តី តែវានៅតែគ្មានអ្វីពិសេសអាស្ចារ្យចំពោះការទៅកើតជាទេពតានោះទេ។ មិនខុសពីការឡើងទៅកាន់ជាន់លើបំផុតនៃអាគារដ៏ខ្ពស់ស្គឹម្ភស្គៃទេ ពេលណាយើងឡើងទៅដល់ទីនោះហើយ ស្រាប់តែគ្មានអ្វីត្រូវធ្វើទៀតទេ មានតែត្រូវចុះត្រឡប់មកវិញតែប៉ុណ្ណោះ។ 

បើដូច្នេះវាគឺជាធុរៈដ៏សំខាន់សំរាប់យើង ដើម្បីខិតខំព្យាយាមលុបបំបាត់រាល់បញ្ហារបស់យើង មិនថាយើងទៅកើតនៅទីណាក៏ដោយ និងដើម្បីមុជឪ្យជ្រៅទៅឪ្យឆ្ងាយជាងនេះទៅទៀត។ ដើម្បីធ្វើដូច្នោះបាន យើងចាំបាច់ត្រូវតែចូលទៅឪ្យដល់ឬសគល់នៃរាល់បញ្ហា និងសេចក្តីទុក្ខរបស់យើង ដោយកម្ចាត់បង់វាចោលឪ្យអស់ដោយប្រើប្រាស់ប្រាជ្ញាជាអាវុធ ដើម្បីឪ្យយើងអាចធ្វើការបែងចែករវាងអ្វីជាសច្ចភាព(សភាវៈពិត) និងអ្វីជាការស្រមើស្រមៃ(fantasy)។ ដោយបដិបត្តិទៅតាមវិធីនេះ នៅទីបំផុតយើងនឹងសម្រេចបាននូវការយល់ដឹងអំពី មោឃភាព(ភាពសូន្យឬទទេស្អាត)។ ការយល់ដឹងច្បាស់លាស់ចំពោះសភាវៈពិតនេះ កម្ចាត់បង់នូវគំនិតគិតសន្មត់ខុសរបស់យើង  និងកម្ចាត់បង់នូវរាល់បញ្ហា និងរាល់សេចក្តីទុក្ខរបស់យើងជារៀងរហូតនៅគ្រប់ជាតិណាណាទាំងអស់។ វានាំមកនូវសេចក្តីសុខជានិរន្តរ៍ ហើយវាគឺជាអ្វីដែលយើងអាចសម្រេចបាន។ 

យើងអាចធ្វើការសិក្សាចំពោះការបង្រៀនស្តីអំពីមោឃភាព(សុញ្ញភាព)នៅក្នុងគម្ពីរអត្ថបទបុរាណដែលគម្ពីរទាំងអស់នោះបានថែរក្សានូវពុទ្ធវចនៈទាំងអស់រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។ ក៏ប៉ុន្តែសំនួរសួរថា៖ តើយើងអាចជឿទុកចិត្តបានដោយរបៀបណាចំពោះសុពលភាពនៃព្រះគម្ពីរទាំងអស់នោះ មិនមែនត្រឹមតែមោឃភាពប៉ុណ្ណោះទេ តែទាក់ទងនឹងពាក្យប្រៀនប្រដៅគ្រប់យ៉ាងដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ព្រះអង្គបានសំដែងនៅក្នុងគម្ពីរទាំងអស់ផងដែរ? ជំនឿជឿទុកចិត្តលើសុពលភាពនៃគម្ពីរទាំងអស់អាចកើតមានឡើងដោយ ផ្អែកលើការវិភាគ និងផ្អែកលើកត្តាតក្កវិជ្ជា។ ចូរអ្នកយកមោឃភាពមកធ្វើជាឧទាហរណ៍នៅត្រង់នេះ យើងអាចបង្កើតសុពលភាពនៃមោឃភាពបានដោយពឹងផ្អែកលើកត្តាហេតុនិងផល។ លើសពីនេះទៅទៀត យើងអាចបញ្ជាក់សុពលភាព នៃព្រះធម៌ស្តីអំពីវិធីសាស្រ្តដើម្បីសម្រេចបាននូវសមថចិត្ត សភាពនឹងននៃចិត្ត ដោយគ្រាន់តែយកព្រះធម៌(បរិយត្តិ)នោះទៅបដិបត្តិ(យកទៅអនុវត្តផ្ទាល់) ដើម្បីឪ្យយើងទទួលបាននូវសភាពនៃចិត្តនេះដោយខ្លួនឯង។ សរុបទៅយើងអាចយកទៅពិសោធន៍ដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់ ដើម្បីមើលឪ្យឃើញថា តាមរយៈនៃការបដិបត្តិទាំងនេះយើងពិតជាទទួលបាននូវប្រភេទនៃអារម្មណ៍ផ្សេងៗ ដែលជាផ្នែកមួយនៃការសម្រេចបាននូវការតាំងសតិនេះ។ យើងពិតជាអាចធ្វើការបញ្ជាក់ចំពោះសុពលភាពនៃគោលចំណុចផ្សេងៗដែលបានបង្រៀនដោយព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ តាមរយៈបទពិសោធន៍របស់យើងផ្ទាល់។

យ៉ាងដូច្នេះ ដោយពឹងផ្អែកលើការខិតខំបដិបត្តិរបស់យើងផ្ទាល់ ដើម្បីធ្វើការបញ្ជាក់ឪ្យឃើញពិតប្រាកដចំពោះអត្ថន័យនៃពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ទាក់ទងនឹងប្រធានបទណាមួយ ដែលយើងអាចធ្វើការបញ្ជាក់ថាពិតជាត្រឹមត្រូវយោងទៅតាមបទពិសោធន៍របស់យើងផ្ទាល់ និងយោងទៅតាមតក្កសាស្រ្ត។ ពេលនោះយើងនឹងទទួលបានជំនឿទុកចិត្តចំពោះសុពលភាពនៃពុទ្ធវចនៈជាទូទៅជាក់ជាមិនខាន។ សុវត្ថិភាពដែលបានមកពីជំនឿចិត្តនោះ យើងបង្កើតបាននូវសេចក្តីជឿទុកចិត្តយ៉ាងមុតមាំ ចំពោះសុពលភាពនៃព្រះធម៌ផ្សេងៗទៀតដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធបានសំដែង។ 

ឧបមាដូចជាព្រះធម៌ដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធបានសំដែងថាៈ ប្រសិនបើយើងប្រព្រឹត្តនៅក្នុងឥរិយាបថកុសល ពេលយើងស្លាប់ទៅ យើងនឹងទៅចាប់កំណើតនៅទីឋានដ៏ប្រសើរ ពោលអាចកើតជាមនុស្ស ឬអាចកើតជាព្រះផងក៏ថាបាន។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រសិនបើយើងប្រព្រឹត្តនៅក្នុងឥរិយាបថអកុសល និងអវិជ្ជមានវិញនោះ ពេលយើងស្លាប់ទៅ យើងនឹងទៅកើតជាសត្វនរក ប្រែតតិរិច្ឆានមិនខាន។ ទាំងនេះគឺជាពាក្យប្រៀនប្រដៅស្តីអំពីហេតុ និងកម្មកិរិយា ដែលពិតជាមានការពិបាក ដើម្បីធ្វើការបញ្ជាក់តាមរយៈបទពិសោធន៍របស់យើងផ្ទាល់ ឬតាមរយៈតក្កវិជ្ជាជាដើម។ ប្រការនេះដោយសារតែមូលហេតុថា ប្រសិនបើតក្កសាស្រ្ត និងបទពិសោធន៍បញ្ជាក់នូវសុពលភាពនៃអ្វីដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធបានបង្រៀន ស្តីអំពីសមថ និងការយល់ដឹងត្រូវ(សម្មាទិដ្ឋិ)ចំពោះមោឃភាពនោះ នោះមានន័យថា វាគឺពិតជាសមហេតុសមផលខ្លាំងណាស់ដើម្បីទទួលយកនូវពាក្យប្រៀនប្រដៅដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធបានសំដែងស្តីអំពី ឥរិយាបថ(ការប្រព្រឹត្ត) និងអំពីលទ្ធផលរបស់វាផងដែរ។ 

ធុរៈបន្ទាប់មកទៀត យើងចាំបាច់ត្រូវតែគិតឪ្យបានប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះពាក្យប្រៀនប្រដៅ និងចំពោះព្រះធម៌ដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធបានសំដែង ស្តីអំពីសុញ្ញភាព អំពីសច្ចធម៌ និងអំពីមោឃធម៌ជាដើម។ បើទទួលស្គាល់ថាការបង្រៀនខាងលើនេះពិតជាត្រឹមត្រូវ នោះមានន័យថា យើងចាំបាច់ត្រូវតែធ្វើការពិចារណា ចំពោះពាក្យប្រៀនប្រដៅផ្សេងទៀតដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធបានសំដែងដូចជាឃ្លានេះជាដើមៈ សេចក្តីសុខគឺជាផលនៃទង្វើកុសល ហើយសេចក្តីទុក្ខទាំងឡាយទាំងពួងគឺជាលទ្ធផលនៃទង្វើអកុសល និងអវិជ្ជមាន។ ប្រការនេះធ្វើឪ្យយើងមានជំនឿទុកចិត្តមុតមាំថា ពាក្យប្រៀនប្រដៅទាំងអស់នេះគឺពិតជាត្រឹមត្រូវ ហើយដោយពឹងផ្អែកលើខ្លឹមសារនៃព្រះធម៌នេះ យើងត្រូវតែធ្វើការសម្រេចចិត្តឪ្យបានច្បាស់លាស់ និងធ្វើការកែតម្រូវឥរិយាបថ(ទង្វើ)របស់យើងឪ្យស្របទៅតាមពាក្យប្រៀនប្រដៅនេះ។ ប្រសិនបើយើងប្រាថ្នាចង់បានក្តីសុខ យើងត្រូវតែប្រព្រឹត្តនៅក្នុងឥរិយាបថមួយដែលអាចនាំមកនូវសេចក្តីសុខបាន បើនិយាយឪ្យខ្លីទៅគឺ យើងត្រូវតែប្រព្រឹត្តទង្វើជាកុសល និងទង្វើវិជ្ជមានជានិច្ច។ 

យើងក៏អាចធ្វើការពិចារណាចំពោះជីវិតជាមនុស្សដែលយើងមាន ដែលជាគ្រឹះនៃការបដិបត្តិ - ពោរពេញដោយឪកាសដើម្បីភាពរីកចម្រើនផ្នែកផ្លូវចិត្ត - ពោលវាមិនចេះតែកើតឡើងដោយគ្មានមូលហេតុនោះទេ ជាគំនរសក្តានុពលវិជ្ជមានច្រើនរាប់មិនអស់ ដែលបានសាងកន្លងមកកាលពីជាតិមុន។ មកពីយើងបានប្រព្រឹត្តអំពើជាកុសល និងវិជ្ជមាន ដែលជាកត្តាញាំងកំណើតជាមនុស្ស និងឪកាសឪ្យកើតឡើងបានចំពោះរូបយើង។ បើដូច្នេះយើងពុំគួរបណ្តោយឪ្យឪកាសនេះកន្លងផុតទៅឥតប្រយោជន៍ទេ។ ប្រសិនបើយើងគ្រាន់តែធ្វើកិច្ច ដើម្បីតែជីវិតបច្ចុប្បន្ននេះ ដោយគ្រាន់តែរកចំណីអាហារ សំលៀកបំពាក់ យសស័ក្ក និងកេរ្តិ៍ឈ្មោះតែម៉្យាងនោះ នោះជីវិតបច្ចុប្បន្នរបស់យើងនឹងចាត់ជាការប្រើប្រាស់ជីវិតឥតប្រយោជន៍។ បើប្រការទាំងនេះគឺជាកង្វល់របស់យើងតែម៉្យាងនៅក្នុជីវិត និងដោយសារការគិតជាប់ជំពាក់ចំពោះវាថែមទៀតនោះ យើងនឹងពុំអាចងាកចេញពីការង៉ុបង៉ុលចំពោះជីវិតបច្ចុប្បន្ននេះបានទេ។

ម៉្យាងវិញទៀត ប្រសិនបើយើងដាក់កំលាំងកាយចិត្តខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីទទួលបានសេចក្តីសុខ នៅក្នុងអនាគតជាតិ ដោយចាប់កំណើតជាព្រះ ពោលដូចជាការកើតជាព្រះឥន្រ្ទជាដើម តែត្រូវចង់ចាំថា បើទោះបីកើតជាព្រះហើយយ៉ាងណាក្តី ក៏នៅតែមានបញ្ហាដែរ។ ចូរអ្នកក្រឡេកមើលចំពោះប្រភេទជីវិតអាទិទេពបែបនេះចុះ។ ជាអាទិទេពពិតមានសេចក្តីសុខធំធេងខ្លាំងណាស់ គ្មានបញ្ហាតិចតួចស្តួចស្តើង ដែលកើតឡើងជាលក្ខណៈបណ្តោះអាសន្នដូចជាមនុស្សទេ។ ប៉ុន្តែត្រូវដឹងថា នៅពេលស្លាប់ទៅ ក្នុងនាមជាព្រះបែបនេះ គេនឹងមានវិប្បដិសារី និងការសោកស្តាយជាខ្លាំងពុំខាន ពីព្រោះថាពេញមួយជីវិតនៃការសប្បាយត្រេកត្រអាល វាទំនងដូចជាក្តីសុបិន្តមួយតែប៉ុណ្ណោះ ហើយវានឹងនាំមកនូវសេចក្តីទុក្ខយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៅចំពោះមុខនៃក្តីមរណៈរបស់គេ។ បើដូច្នេះមានន័យថា ទៅចាប់កំណើតឡើងវិញបែបនោះ ទៅតាមបំណងរបស់យើងតែម៉្យាងមិនមែនជាដំណោះស្រាយចំពោះរាល់បញ្ហារបស់យើងឡើយ។

លើសពីនេះទៅទៀត យើងត្រូវតែប្រើប្រាស់គ្រឹះនៃការបដិបត្តិនេះឪ្យបានពេញលេញបំផុត ពោលគឺរាងកាយជាមនុស្សដែលយើងមាននេះ ពីព្រោះថារាងកាយនេះនឹងបាត់បង់ទៅវិញនៅវេលាណាមួយជាក់ជាពុំខាន។ គ្មានបុគ្គលណាម្នាក់ កើតជាមនុស្សហើយ គេចផុតពីសេចក្តីស្លាប់បាននោះទេ។ សេចក្តីស្លាប់នឹងកើតឡើងចំពោះរូបយើងគ្រប់រូបច្បាស់ណាស់ ទាស់ត្រង់ថាយើងមិនដឹងថាវាកើតឡើងនៅពេលណាតែប៉ុណ្ណោះ។ គ្មានបុគ្គលណាម្នាក់អាចដឹងថា សេចក្តីស្លាប់របស់គេនឹងកើតឡើងនៅវេលាណាមួយនោះបានទេ។ ដោយធ្វើការគិតពិចារណាចំពោះសច្ចភាពទាំងនេះ វាញាំងឪ្យយើងមានក្តីប្រាថ្នាចង់ចាប់យកអត្ថប្រយោជន៍ និងឪកាសឪ្យបានពេញលេញ ដែលយើងកំពុងតែមានស្រាប់នៅខណៈពេលនេះ នៅខណៈពេលដែលយើងនៅមានជីវិតរស់ ហើយប្រសើរថែមទៀតផង។

បើដូច្នេះយើងត្រូវតែងាកចេញពីការង៉ុបង៉ុលជ្រុលពេលចំពោះកិច្ចអ្វីផ្សេងៗដែលធ្វើឡើងដើម្បីតែជីវិតបច្ចុប្បន្ននេះតែម៉្យាង។ យើងបដិបត្តិធ្វើបែបនេះបាន ដោយធ្វើការគិតពិចារណាថា ទ្រព្យរបស់ផ្សេងៗនៅក្នុងជាតិនេះនឹងមិនឋិតឋេរគង់វង្សជាអមតៈឡើយ។ នេះគឺជាវិធីសាស្រ្តនៃការគិតពិចារណាដើម្បីជួយយើងឪ្យងាកចេញពីការជាប់ជំពាក់ង៉ុបង៉ុលនឹងទ្រព្យរបស់នៅក្នុងជាតិនេះតែម៉្យាងបាន និងជួយយើងធ្វើការប្តេជ្ញាចិត្តដើម្បីឪ្យខ្លួនរួចផុតពីរាល់បញ្ហានានា ដែលបណ្តាលមកពីការជាប់ជំពាក់ង៉ុបង៉ុលនោះ។ ប្រភេទនៃការប្តេជ្ញាចិត្តឪ្យខ្លួនរួចផុតពីក្តីទុក្ខ និងរួចផុតពីបញ្ហានេះគឺត្រូវបានគេហៅថា «ការលះបង់ ឬអភិនេស្រ្កម៍»។

ភាពស្រដៀងគ្នានេះ យើងចាំបាច់ត្រូវតែសំលឹងមើលទៅអនាគតជាតិខាងមុខ និងត្រូវសំលឹងមើលចំពោះគ្រប់ស្ថានភាពទាំងអស់ដែលយើងអាចទៅចាប់កំណើតនៅក្នុងស្ថានភាពនោះផងដែរ។ ពេលណាយើងនឹកគិតចំពោះ របស់ទិពអស្ចារ្យ និងចំពោះសេចក្តីសុខ ដែលអាចកើតមានឡើងនៅក្នុងជាតិជាមនុស្ស ឬទេវតា នោះយើងត្រូវចងចាំថាជាតិកំណើតទាំងនោះក៏នៅតែមានបញ្ហាដែរ។ មិនថាយើងក្លាយជាអ្នកមានទ្រព្យធនប៉ុណ្ណាទេ បញ្ហានៅតែកើតឡើងមិនឈប់ដដែល បើដូច្នេះយើងត្រូវតែងាកចេញពីសេចក្តីប៉ងប្រាថ្នា ង៉ុបង៉ុលចង់បានទ្រព្យសម្បត្តិ របស់របរ នៅក្នុងអានាគតជាតិផងដែរ។ យើងបដិបត្តិធ្វើបែបនេះបានដោយខិតខំព្យាយាមចម្រើនសេចក្តីតាំងចិត្ត(ប្តេជ្ញាចិត្ត)ប្រភេទទីពីរ ពោលគឺការប្តេជ្ញាចិត្តឪ្យខ្លួនរួចផុតពីរាល់បញ្ហានានា ដែលបណ្តាលមកពីការង៉ុបង៉ុលចង់បាន និងការជាប់ជំពាក់នៅក្នុងអនាគតជាតិ។

ដូច្នេះនៅទីនេះមានការប្តេជ្ញាចិត្តពីរប្រភេទ ការប្តេជ្ញាចិត្តឪ្យខ្លួនរួចផុតពីរាល់បញ្ហានៅក្នុងជាតិនេះ និងការប្តេជ្ញាចិត្តឪ្យខ្លួនរួចផុតពីរាល់បញ្ហានៅក្នុងអនាគតជាតិ។ 

អ្នកបដិបត្តិធម៌គឺជាអ្នកដែលមានសតិរលឹកដឹងគ្រប់ពេលវេលាចំពោះសច្ចភាពថា គ្មានស្ថានការណ៍ណាមួយនៅក្នុងជីវិតរស់នៅ ឋិតឋេរគង់វង្សជាអមតៈនោះទេ។ បុគ្គលដែលមានសតិរលឹកដឹងចំពោះអនិច្ចតាធម៌ និងចំពោះសេចក្តីមរណៈ និងបុគ្គលដែលមានសតិរលឹកដឹងចំពោះបញ្ហារបស់ខ្លួន និងដឹងចំពោះរាល់បញ្ហានៅក្នុងជីវិត រមែងតែងតែធ្វើឪ្យគេចាប់យកវិធានការការពារ(ព្រះធម៌)ដើម្បីចៀសវាងនូវរាល់បញ្ហាទាំងអស់នោះកុំឪ្យកើតឡើង។ ប្រសិនបើយើងអាចធ្វើឪ្យពួកវារលាយបាត់ទៅ ដោយគ្រាន់តែបំភ្លេចមិនគិតចំពោះអនិច្ចតាធម៌ មិនគិតចំពោះបញ្ហា និងបំភ្លេចមិនគិតចំពោះសេចក្តីមរណៈ នោះជាប្រការដ៏ប្រសើរ ក៏ប៉ុន្តែសច្ចភាពពិតប្រាកដនោះគឺថា យើងមិនអាចធ្វើបែបនោះបានទេ។ ដោយគ្រាន់តែបដិសេធ ធ្វើមិនដឹងមិនឮចំពោះសច្ចភាពថា យើងនឹងស្លាប់ និងចំពោះសច្ចភាពមួយទៀតថា មានជីវិតគឺមានបញ្ហានោះ មិនអាចធ្វើឪ្យសច្ចភាពទាំងនោះរលាយសាបសូន្យទៅបានឡើយ។ តែផ្ទុយទៅវិញ ជាការដ៏ប្រសើរ ដែលត្រូវទទួលស្គាល់បញ្ហារបស់យើង និងប្រឈមមុខចំពោះវាជាក់ស្តែង ហើយត្រូវចាប់យកវិធានការដើម្បីកម្ចាត់បង់វាចោលឪ្យអស់។ នេះគឺជាធុរៈដែលពាក់ព័ន្ធចាំបាច់នៅក្នុងការបដិបត្តិព្រះធម៌។

ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធផ្ទាល់ព្រះអង្គបានធ្វើបែបនេះ ដោយទ្រង់បង្រៀននូវអនិច្ចតាធម៌ នៅពេលដែលព្រះអង្គចាប់ផ្តើមបង្រៀននូវវិធានការ(ព្រះធម៌)ទាំងអម្បាលមាណនេះ។ ការធ្វើដំណើរបង្ហាត់បង្ហាញ់ខាងផ្លូវធម៌ និងផ្លូវចិត្តទាំងស្រុងរបស់ព្រះអង្គបានចាប់ផ្តើមឡើងដោយការត្រាស់ដឹងចំពោះអនិច្ចតាធម៌នេះផងដែរ។ ភាពឆ្លុះបញ្ចាំងស្រដៀងគ្នានេះដែរគឺថា ពេលព្រះអង្គចូលបរិនិព្វានទៅនោះ (សុគត់) គឺត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងបរិបទនៃការបង្ហាញឪ្យឃើញច្បាស់ចំពោះព្រះធម៌ស្តីអំពីសច្ចភាពនៃអនិច្ចតាធម៌នេះឯង។ 

លើសពីនេះទៅទៀត ចូរអ្នកត្រូវចង់ចាំថា បញ្ហាមិនចេះតែកើតឡើងដោយឯកឯងនោះទេ។ បញ្ហាមិនចេះតែកើតឡើងចំពោះរូបយើងដោយគ្មានហេតុផលនោះឡើយ។ តែផ្ទុយទៅវិញ រាល់បញ្ហា និងរាល់សេចក្តីទុក្ខពិតប្រាកដរបស់យើងផុសឡើងពីហេតុពិតប្រាកដ - ពោលគឺបណ្តាលមកពី ឥរិយាបថប្រព្រឹត្តធ្វើភ្លាមៗដោយគ្មានការពិចារណា និងបណ្តាលមកពីកិលេស (ពពួកអារម្មណ៍រំខានសៅហ្មងនានា) និងអាកប្បកិរិយារបស់យើង បើនិយាយឪ្យខ្លីនៅក្នុងន័យម៉្យាងទៀតគឺ បណ្តាលមកពីកម្ម និងការសម្រេចចិត្តរបស់យើង។ គឺជាការប្រព្រឹត្តធ្វើតាមតែសន្ទុះនៃចិត្តដោយគ្មានការពិចារណា និងត្រូវបានគ្របសង្កត់ដោយកិលេស និងឥរិយាបថនៃការប្រព្រឹត្តរបស់យើងនេះឯង ជាអ្នកញាំងឪ្យរាល់បញ្ហាទាំងឡាយទាំងពួងកើតឡើង។ 

ហេតុទាំងពីរនៃបញ្ហារបស់យើងនេះ យើងអាចមើលឃើញថា កម្មកិរិយាមានឬសគល់យ៉ាងក្រាសក្រែលនៅក្នុងកិលេស និងនៅក្នុងឥរិយាបថ។ ប្រសិនបើយើងធ្វើការសង្កេតពិនិត្យទៅលើ ៨៤០០០ ប្រភេទនៃកិលេស និងឥរិយាបថផ្សេងៗ ដែលបានបកស្រាយបង្រៀននៅក្នុងអត្ថបទគម្ពីរព្រះពុទ្ធសាសនានោះ យើងមើលឃើញថា ពួកវាទាំងអស់នោះគឺចេញមកពីប្រភពតែមួយគត់គឺៈ អវិជ្ជា ឬភាពមិនដឹងមិនយល់នេះឯង ដែលជាអ្នកនាំយើងទៅរកការជាប់ជំពាក់នឹង អត្ថិភាពដែលយើងជឿថាកើតឡើងពិតប្រាកដ និងអត្តសញ្ញាណ (អត្តភាពឬតួខ្លួន) ដែលយើងជឿថាមានពិតប្រាកដ។

បើទោះបីជាយើងជឿឬគិតបែបនោះយ៉ាងណាក្តី តែគ្មានរឿងបែបនោះទេ គ្មានទេអត្តសញ្ញាណពិតប្រាកដនោះ(អត្តភាព) - មិនថាចំពោះរូបយើង និងចំពោះរបស់អ្វីផ្សេងទេ - តែយើងនៅតែប្រកាន់មាំចំពោះវា ធ្វើដូចជាយើង ឬវត្ថុ និងរបស់ណាមួយនោះមានអត្ថិភាព ឬមានអត្ថសញ្ញាណពិតប្រាកដដូច្នោះឯង។ ដូច្នេះប្រសិនបើយើងអាចមានប្រាជ្ញាយល់បានថា អត្តភាពឬការសម្គាល់តួខ្លួននេះ គឺជាមោឃភាពទេ នោះការយល់ដឹងត្រូវនេះនឹងដើរតួនាទីជាថ្នាំបន្សាបដើម្បីកម្ចាត់បង់នូវការប្រកាន់មាំចំពោះតួខ្លួន និងចំពោះអ្វីៗផ្សេងៗ។

ពេលណាយើងទទួលបាននូវការយល់ត្រូវថា គ្មានទេអត្ថិភាពដែលយើងគិតថាមានពិតប្រាកដចំពោះអ្វីៗផ្សេងៗនោះ - គ្មានអ្វីមួយដែលមានការសម្គាល់ចំពោះតួខ្លួនឡើយ - ការយល់ដឹងនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា «មាគ៌ាពិតនៃចិត្ត» «មគ្គសច្ច» ជាអរិយសច្ចមួយក្នុងចំណោមអរិយសច្ចទាំងបួន។ វាគឺជាមាគ៌ានៃចិត្តដែល «ព្រះអរហន្ត» ទាំងឡាយទទួលស្គាល់ថាត្រឹមត្រូវ ហើយជាមាគ៌ាដែលនាំទៅរកការរួចរំដោះពីសេចក្តីទុក្ខ និងឈានទៅរកការត្រាស់ដឹង។

កាលណាយើងមានមាគ៌ាត្រឹមត្រូវនៃចិត្តនេះហើយ - ពោលគឺប្រាជ្ញាត្រិះរិះវិភាគខុសត្រូវចំពោះថា គ្រឿងសម្គាល់ចំពោះអត្តភាព (តួខ្លួន) ឬចំពោះវត្ថុអ្វីមួយនោះថាពិតប្រាកដគឺគ្មានសោះឡើយ - ពេលនោះយើងនឹងលែងមាននូវកិលេស និងឥរិយាបថបែបនោះទៀតហើយ ពីព្រោះថាសេចក្តីវង្វែងភ័ន្តនេះកើតឡើងដោយអាស្រ័យលើ ការគិតសន្មត់ និងការជឿសន្មត់នៅក្នុងចិត្តចំពោះអត្ថិភាពណាដែលមិនអាចកើតមានទាល់តែសោះ។ កាលណាយើងលែងមានកិលេស និងឥរិយាបថវង្វែងភ័ន្តនៅក្នុងសណ្តានហើយ គ្រានោះយើងនឹងលែងប្រព្រឹត្តធ្វើទៅតាមតែសន្ទុះនៃចិត្តដោយគ្មានការពិចារណាទៀតហើយ។ បើយើងលែងប្រព្រឹត្តធ្វើទៅតាមតែសន្ទុះនៃចិត្តដោយគ្មានការពិចារណាហើយនោះ នោះមានន័យថាយើងឈប់បង្កបញ្ហាចំពោះខ្លួនឯងទៀតហើយ។ ស្ថិតនៅក្នុងសភាវៈមិនមានបញ្ហាកើតឡើងនៅក្នុងការជួបពិសោធន៍របស់យើងនេះ គេហៅថា «ការបឈ្ឈប់ពិត» «និរោធសច្ច»។ 

នេះគឺជាបទបង្ហាញនៃសច្ចភាពទាំងបួនដែលត្រូវបានព្រះអរហន្តគ្រប់រួបយល់ឃើញថាពិតជាត្រឹមត្រូវ ពោលគឺអរិយសច្ចបួន។ សច្ចភាពពីរដំបូងគេគឺនិយាយបកស្រាយចំពោះអ្វីទៅជាទុក្ខ បញ្ហាពិត ទុក្ខពិត និងមូលហេតុពិតឬសមុដ្ឋានពិតនៃទុក្ខ៖ កម្មកិរិយា កិលេស និងឥរិយាបថ។ កាលណាយើងចាប់ផ្តើមងាកមកមើល និងយកចិត្តទុកដាក់លើអរិយសច្ចពីរចុងក្រោយ ជាសច្ចភាពចង្អុលបង្ហាញផ្លូវទៅរក អ្វីទៅជាការរួចរំដោះ នោះមានសេចក្តីថាយើងប្រាថ្នាចង់បឈ្ឈប់ពិតនូវរាល់បញ្ហារបស់យើង តាមរយៈនៃការកម្ចាត់បង់នូវមូលហេតុ និងសមុដ្ឋាននៃបញ្ហាទាំងនោះចោលឪ្យអស់ជារៀងរហូត។ ហើយវិធីសាស្រ្តដើម្បីសម្រេចធុរៈ និងក្តីប្រាថ្នានោះបាន គឺទាមទារឪ្យយើងធ្វើការអភិវឌ្ឍនូវមាគ៌ាពិតនៃចិត្ត។ នេះហើយគឺជាវិធីសាស្រ្តដែលធ្វើឪ្យយើងយល់ និងទទួលស្គាល់ចំពោះសច្ចភាពទាំងបួននេះ ដែលត្រូវបានមើលថាត្រឹមត្រូវដោយបុគ្គលអ្នកសម្រេចធម៌ជាច្រើនរូប (ព្រះអរហន្ត)។

ធ្វើការបដិបត្តិលើមូលដ្ឋានគ្រឹះដែលយើងមានស្រាប់នៅក្នុងជីវិតជាមនុស្សដ៏ថ្លៃថ្លារបស់យើងនេះ ឥឡូវនេះយើងត្រូវតែដាក់កំលាំងកាយចិត្តទាំងអស់របស់យើងដើម្បីឪ្យសម្រេចបានការយល់ដឹងច្បាស់ចំពោះអរិយសច្ចទាំងបួននេះ។ បើយើងពិតជាបានខិតខំប្រឹងប្រែងបែបនេះមែននោះ នោះមានសេចក្តីថាយើងពិតជាបានប្រើប្រាស់ឪកាសដែលយើងមាននៅក្នុងកំណើតនេះបានសមរម្យពិតប្រាកដមែន។ ជាទម្លាប់ដ៏មានអត្ថប្រយោជន៍នៃចិត្ត បើសិនយើងបានបង្កើតនូវការយល់ដឹងត្រឹមត្រូវ នឹងនមិនប្រែប្រួល និងជាប់គ្នាមិនដាច់ ចំពោះមោឃភាព នោះបានសេចក្តីថាយើងបានលុបបំបាត់ទាំងស្រុងនូវរាល់បញ្ហារបស់យើងជារៀងរហូតហើយ។ 

នៅខណៈពេលនេះ ការលុបបំបាត់រាល់បញ្ហារបស់យើងផ្ទាល់តែម៉្យាងគឺល្អណាស់ ក៏ប៉ុន្តែវាមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ។ ពីព្រោះថាវាមានតែយើងម្នាក់ តែមានអ្នកដ៏ទៃទៀតច្រើននាក់ទៀតណាស់។ យើងមិនអាចរាប់បានទេថា មានសត្វៈលោកប៉ន្មាននាក់ទៀតទៅ ហើយបុគ្គលម្នាក់ៗមានបញ្ហារៀងៗខ្លួន ពួកគេទាំងអស់មានទុក្ខម៉្យាងៗម្នាក់។ បើដូច្នេះមានន័យថា វាមិនយុត្តិធម៌សោះឡើយដែលយើងខំប្រឹងបដិបត្តិដើម្បីតែខ្លួនឯងម្នាក់៖ យើងត្រូវតែស្វែងរកដំណោះស្រាយសំរាប់បុគ្គលគ្រប់រូបទាំងអស់។ 

ដោយធ្វើការគិតត្រឡប់ទៅក្រោយវិញ យើងនឹងយល់កាន់តែច្បាស់ថាសត្វៈលោកទាំងអស់ ដែលចិត្តគេមានដែនកំណត់នោះ គេធ្លាប់មានទឹកចិត្តករុណាជ្រាលជ្រៅចំពោះរូបយើងកាលពីមុន កាលពីជាតិមុន - តាមពិតទៅគ្មានអ្វីផ្សេងដែលមានសណ្តានចិត្តល្អជាសត្វៈលោកនេះទេ។ ពេលណាយើងធ្វើការពិចារណាចំពោះក្តីករុណារបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ និងចំពោះក្តីករុណារបស់សត្វៈលោក ដែលចិត្តគេមានដែនកំណត់នោះ ពេលនោះយើងនឹងយល់ឃើញថា ពួកគេមានភាពស្មើគ្នា។ ឧបមាថា៖ បើយើងជាអ្នកចូលចិត្តទឹកឃ្មុំ យើងចាំបាច់ត្រូវតែគិតថា តើទឹកឃ្មុំនោះបានមកពីណា គឺបានមកពីសត្វឃ្មុំជាច្រើនក្បាល ជាអ្នកបង្កើតទឹកឃ្មុំនេះឡើង ដោយពួកគេហោះហើរទៅក្រេបផ្កាជាច្រើនទង ដើម្បីប្រមូលលម្អងផ្កាទាំងនោះ យកមកដាក់នៅក្នុងសំបុករបស់វា។ បើយើងមានក្តីប្រាថ្នាចង់ពិសា និងក្រេបរស់ជាតិទឹកឃ្មុំ នោះយើងត្រូវតែពឹងផ្អែកលើកិច្ចការងារ និងក្តីករុណារបស់សត្វល្អិតតូចៗទាំងអស់នេះហើយ។ ភាពស្រដឿងគ្នានេះដែរ កាលណាយើងធ្វើការពិចារណាចំពោះសាច់ ដែលអ្នកខ្លះបរិភោគ ឧបមាថា៖ ពេលដែលយើងត្រូវការអាហារមួយចំនួនខ្លះដើម្បីឪ្យរាងកាយរបស់យើងមានថាមពល នៅពេលយើងធ្លាក់ខ្លួនឈឺ និងចុះខ្សោយនោះ ត្រូវសួរខ្លួនឯងថា៖ តើអាហារនោះបានមកពីណា? គឺបានមកពីសត្វពាហនៈដែលគេបានលះបង់ជីវិតរបស់គេ ដើម្បីធ្វើជាសាច់ ជាអាហារដែលជាប្រភពនៃថាមពល និងការលូតលាស់របស់យើង។ 

ដូច្នេះកាលណាយើងបានអភិវឌ្ឍនូវការប្តេជ្ញាចិត្តមុតមាំដើម្បីឪ្យខ្លួនរួចផុតពីរាល់បញ្ហាទាំងឡាយទាំងពួងរបស់ខ្លួនហើយ យើងចាំបាច់ត្រូវតែផ្ទេរ និងឧទ្ទិសនូវការតាំងចិត្តនោះចំពោះអ្នកដ៏ទៃទៀត ឪ្យដូចជាការតាំងចិត្តរំដោះខ្លួនយើងផងដែរ។ ដូចគ្នានេះដែរ យើងត្រូវតែប្រាថ្នាឪ្យមនុស្សគ្រប់រូបរួចចាកផុតពីបញ្ហារបស់ពួកគេផងដែរ។ ឥរិយាបថក្នុងការប្រព្រឹត្តបែបនេះគេហៅថា «មេត្តា»។ 

ប្រសិនបើយើងមិនបានគិតចំពោះបញ្ហារបស់យើងផ្ទាល់ឪ្យមែនទែនទេនោះ និងមិនបានគិតអំពីរបៀប ឬវិធីសាស្រ្តដែលយើងមិនចង់ឪ្យវាកើតមានទេនោះ  ហើយមិនបានចម្រើនការតាំងចិត្តដើម្បីឪ្យខ្លួនរួចចាកផុតពីបញ្ហាទាំងអស់នោះទេ នោះវាច្បាស់ជាមានការលំបាកខ្លាំងណាស់ដើម្បីឪ្យយើងគិតចំពោះបញ្ហារបស់អ្នកដ៏ទៃ។ យើងនឹងមិនអាចចម្រើនក្តីមេត្តាចេញពីចិត្តពិតប្រាកដ ដើម្បីប្រាថ្នាឪ្យអ្នកដ៏ទៃគេរួចចាកផុតពីបញ្ហារបស់គេនោះបានទេ។ ឧទាហរណ៍ថាៈ មានមន្រ្តីម្នាក់ គេមានទុក្ខយ៉ាងទម្ងន់នៅកំឡុងពេលបំពេញការងាររបស់គេ តែស្រាប់តែគេទទួលបានឋានៈកាន់តែខ្ពង់ខ្ពស់នៅក្នុងមុខងារតួនាទីរបស់គេ មន្រ្តីនោះនឹងមានសមាណចិត្ត និងមានក្តីមេត្តាចំពោះបញ្ហារបស់អ្នកដ៏ទៃពុំខាន ដោយសារខ្លួនធ្លាប់ជួបប្រទះបែបនេះ។ បុគ្គលបែបនេះសមជាបុគ្គលដ៏ប្រសើរដើម្បីជួយដល់អ្នកដ៏ទៃ ជាជាងមន្រ្តីដែលរស់នៅសុខស្រួលអស់មួយជីវិត ដោយមិនដឹងថាតើសេចក្តីទុក្ខគឺជាអ្វី។ 

គុណធម៌ដែលយើងប្រាថ្នាឪ្យមនុស្សគ្រប់រូប គេរួចចាកផុតពីសេចក្តីទុក្ខនោះ គេហៅថា «ក្តីមេត្តា»(មេត្តាធម៌)។ គុណធម៌ដែលយើងប្រាថ្នាឪ្យមនុស្សគ្រប់រូបគេមានសេចក្តីសុខ នោះគឺ «សេចក្តីករុណា»។ ប្រសិនបើយើងធ្វើការពិចារណាចំពោះក្តីប្រាថ្នាឪ្យមនុស្សគ្រប់រូបគេបានសុខ និងរួចចាកផុតពីបញ្ហា ហើយបើសិនយើងធ្វើការសម្រេចចិត្តបែបនោះ យើងត្រូវតែធ្វើអ្វីម៉្យាង មិនមែនត្រឹមតែពាក្យសំដីលំលំតែម៉្យាងទេ ដោយសារពួកគេធ្លាប់ធ្វើអំពើល្អចំពោះរូបយើងនៅក្នុងគ្រាមុន។ ត្រូវតែជូយរំដោះពួកគេឪ្យរួចចាកផុតពីក្តីទុក្ខរបស់គេ ការគិតទទួលខុសត្រូវបែបនេះគេហៅថា «ការសម្រេចចិត្តដ៏វិសេស»។ 

ប្រសិនបើយើងគ្រាន់តែជាប់ជំពាក់នឹងកង្វល់បែបអាត្មានិយមរបស់យើងតែម៉្យាង វាច្បាស់ជាគ្មានផ្លូវចំពោះយើងដើម្បីទទួលបានការត្រាស់ដឹង ឬដើម្បីចម្រើនគុណធម៌នៃភាវៈជាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ បើសិនយើងងាកចេញពីភាពអាត្មានិយម ហើយងាកទៅយកចិត្តទុកដាល់ខ្វល់ខ្វាយចំពោះសុខទុក្ខអ្នកដ៏ទៃវិញនោះ នោះហើយគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះដើម្បីឪ្យយើងក្លាយជាបុគ្គលត្រាស់ដឹង ជាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ។ ភាពអាត្មានិយមនេះឯងដែលជំរុញយើងឪ្យប្រព្រឹត្តឃាដកម្ម លួចប្លន់ជាដើម ដើម្បីគេងយកទ្រព្យធនចំពោះតែខ្លួនឯង។ វិធីសាស្រ្តមិនល្អនេះនាំមកនូវតែបញ្ហាដាក់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះ ហើយឬសគល់របស់វាគឺភាពអាត្មានិយមនេះឯង។ 

ព្រះសក្យមុនីសម្ពុទ្ធអាចសម្រេចការត្រាស់ដឹងរបស់ព្រះអង្គ ក្លាយជាបុគ្គលមានចិត្តបរិសុទ្ធពេញបរិបូរណ៍ហើយ ក៏ដោយសារតែមានទឹកចិត្តគិតខ្វល់ខ្វាយដល់សុខទុក្ខរបស់មនុស្សគ្រប់រូប។ ជាការពិត រាល់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធគ្រប់ព្រះអង្គទាំងអស់ ទ្រង់សម្រេចបាននូវសក្តានុពលពេញលេញ ការត្រាស់ដឹងរបស់ព្រះអង្គ ដោយសារតែមានក្តីខ្វល់ខ្វាល់ចំពោះមនុស្សគ្រប់រូប ដែលដើរតួនាទីជាគ្រឹះក្នុងការបដិបត្តិរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធគ្រប់ព្រះអង្គ។ ដូច្នេះបើសិនយើងនិយាយឪ្យប្រាកដជាក់ស្តែងនោះ យើងយល់ឃើញថា បើទោះបីជាយើងមានការសម្រេចចិត្តដ៏វិសេស(ការតាំងចិត្តដ៏វិសេស) «ដើម្បីផ្តល់សេចក្តីសុខដល់មនុស្សគ្រប់រូប និងដើម្បីជួយឪ្យគេរួចចាកផុតពីបញ្ហារបស់គេយ៉ាងណាក្តី» ក៏យើងនៅតែមិនមានសមត្ថភាពធ្វើដូច្នោះបានដែរ មិនសំខាន់ថាយើងមានក្តីប្រាថ្នាមុតមាំយ៉ាងណានោះទេ។ លើកលែងតែព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធតែប៉ុណ្ណោះ ដែលមានសមត្ថភាពជួយដល់មនុស្សគ្រប់រូប ឪ្យគេយកឈ្នះលើបញ្ហារបស់គេ និងដើម្បីឪ្យគេទទួលបានសេចក្តីសុខ។ 

បើដូច្នេះវាគឺជាធុរៈចាំបាច់ ដើម្បីដាក់កំលាំងកាយចិត្តរបស់យើង ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់មនុស្សគ្រប់រូប និងដើម្បីសម្រេចបាននូវភាវៈត្រាស់ដឹងជាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ដើម្បីជូយដល់មនុស្សគ្រប់រូបឪ្យបានកាន់តែច្រើនកាន់តែប្រសើរ។ គុណធម៌នោះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា «គោលបំណងពុទ្ធិចិត្ត»។

ការប្តេជ្ញាចិត្តប្រកបដោយពុទ្ធិចិត្ត ឧបមាថាៈ យើងថ្វាយគ្រឿងសក្ការៈបូជាដ៏សាមញ្ញមួយ ដូចជាផ្កាជាដើម ប្រសិនបើបំណងនៃការបូជានោះធ្វើឡើងដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់មនុស្សគ្រប់រូប និងដើម្បីសម្រេចបានការត្រាស់ដឹងនៅក្នុងពេលអនាគតដើម្បីឪ្យយើងអាចជួយដល់មនុស្សគ្រប់រូបឪ្យបានកាន់តែច្រើនកាន់តែប្រសើរតាមតែអាចធ្វើទៅបាន នោះសក្តានុពលវិជ្ជមាន(កុសលផលបុណ្យ)ដែលកើតមានពីទង្វើដ៏សាមញ្ញនោះគឺធំធេងណាស់។ ជាការពិតកាលណាបំណងរបស់យើងធ្វើឡើងដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់មនុស្សគ្រប់រូប នោះប្រយោជន៍នោះនឹងកើនឡើងធំជាងគោលបំណងរបស់យើងទៅទៀត ពោលគឺវាធំធេងមានចំនួនច្រើន ដូចជាចំនួននៃសត្វៈលោកដូច្នោះដែរ។ អត្ថប្រយោជន៍នៃការឧទ្ទិស និងការប្តេជ្ញាចិត្តបូជាចំពោះមនុស្សគ្រប់រូបតាមលក្ខណៈសាមញ្ញនេះ គឺមានទំហំធំធេងអស្ចារ្យជាងអត្ថប្រយោជន៍នៃការបូជាថ្វាយមាសថ្វាយពេជ្រអស់មួយផែនដីនេះ ចំពោះព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទៅទៀត បើទោះបីជាយើងអាចយកទៅចិញ្ជឹមសព្វសត្វទាំងអស់រស់នៅក្នុងចក្រវាឡនេះបានយ៉ាងណាក្តី តែអត្ថប្រយោជន៍ដែលបានមកពីទឹកចិត្តឧទ្ទិស និងប្តេជ្ញាផ្តោតគោលបំណងទៅរកពុទ្ធិចិត្តនោះគឺមានទំហំធំធេងអស្ចារ្យខ្លាំងណាស់។ 

គេអាចធ្វើការបញ្ជាក់តាមបែបតក្កវិទ្យាបានចំពោះសេចក្តីនេះ ប្រសិនបើយើងគិតពិចារណាថា អាហារសំរាប់មនុស្សគ្រប់រូបរស់នៅក្នុងចក្រវាឡនេះតែមួយពេល គឺធ្វើឪ្យគេបាត់ឃ្លានតែមួយពេលតែប៉ុណ្ណោះ មិនយូរមិនឆាប់ពួកគេនឹងឃ្លានជាថ្មីម្តងទៀត ហើយបញ្ហានៃការស្រេកឃ្លាអាហាររបស់គេនោះនឹងនៅតែបន្តកើតមានមិនឈប់។ ផ្ទុយទៅវិញប្រសិនបើយើងប្រាថ្នាកាត់បន្ថយបញ្ហាមនុស្សគ្រប់រូប កុំឪ្យកើតមានគ្រប់ពេលវេលាប្រកបដោយពុទ្ធិចិត្តវិញ ហើយយើងឧទ្ទិសថ្វាយខ្លួនបដិបត្តិដើម្បីសម្រេចបាននូវការត្រាស់ដឹងដើម្បីឪ្យយើងអាចជួយកាត់បន្ថយបញ្ហារបស់គេឪ្យបានកាន់តែច្រើនកាន់តែប្រសើរវិញនោះ នោះវាមិនត្រឹមតែជួយកាត់បន្ថយនូវការស្រេកឃ្លានរបស់គេតែប៉ុណ្ណោះទេ តែអាចជួយគេឪ្យមានសមត្ថភាពដើម្បីកម្ចាត់បង់បញ្ហារបស់គេទាំងស្រុងបានថែមទៀតផង។

បើដូច្នេះជាធុរៈដំបូងដើម្បីឈានទៅចម្រើនបំណងនៃពុទ្ធិចិត្ត យើងត្រូវតែមានការប្តេជ្ញាចិត្តមុតមាំថា យើងនឹងមិនបង្កទុក្ខទោសចំពោះសត្វ ឬមនុស្សណាម្នាក់ឡើយ។ កាលណាយើងមើលឃើញច្បាស់លាស់នូវ គុណវិបត្តិ និងបញ្ហាដែលកើតពីការយាយីធ្វើទុក្ខបុកម្នេញចំពោះគេ ចំពោះបុគ្គលណាម្នាក់ក្តី ហើយយើងធ្វើការប្តេជ្ញាចិត្តឈប់ប្រព្រឹត្តបែបនោះតទៅទៀត ការតាំងចិត្តបែបនេះនឹងនាំមកនូវអត្ថប្រយោជន៍ដ៏អស្ចារ្យមិនខាន ជាសិក្ខាបទប្រកបដោយគុណតម្លៃ។ ការតាំងចិត្តមិនបៀតបៀន និងមិនបង្កទុក្ខទោសដល់អ្នកដ៏ទៃ គឺជាវិធានការធម៌ដែលយើងគ្រប់រូបអាចធ្វើការបដិបត្តិបាននៅខណៈពេលនេះ។ យើងមិនគួរគិតថាការបដិបត្តិធម៌(ការបដិបត្តិចិត្ត)គឺជាធុរៈមហាធំធេង និងនៅសែនឆ្ងាញពីរូបយើងនោះទេ។

បើនិយាយឪ្យខ្លីទៅ ធ្វើជាអ្នកបដិបត្តិធម៌(បដិបត្តិចិត្ត)មិនចាំបាច់ត្រូវការរស់នៅឪ្យប្លែកខុសគេទេ មានរឿងរ៉ាងប្រវត្តិសាស្រ្តជាច្រើនស្តីអំពីជនជាគ្រហស្ថសាមញ្ញ ដែលគេជាអ្នកបដិបត្តិធម៌ដ៏អស្ចារ្យជាច្រើនរូប។ កាលណាយើងងាកមកមើលប្រវត្តិមហាសិទ្ធត្ថ(mahasiddhas)ទាំងប៉ែតសិបបួន(៨៤)រូបដែលជាអ្នកសម្រេចធម៌ជាន់ខ្ពស់នៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌាបុរាណា នោះយើងនឹងមើលឃើញថា ពួកគេភាគច្រើនគឺជាគ្រហស្ថ(អ្នករក្សាផ្ទះ)។ 

បើយើងជាមនុស្សចាស់ យើងមិនត្រូវជាមនុស្សអស់សង្ឃឹមទេ ហើយក៏មិនត្រូវគិតថាមនុស្សចាស់មិនអាចក្លាយខ្លួនជាអ្នកបដិបត្តិនោះក៏ទេដែរ។ បើយើងក្រឡេកមើលលើរឿងរ៉ាវប្រវត្តិសាស្រ្តពីអតីតកាល នោះគឺមានគំរូឧទាហរណ៍នៃគ្រហស្ថមួយរូប ដែលមានឈ្មោះថា ស្រីជាតិ (Shrijati) គាត់មានអាយុ៨០ឆ្នាំទៅហើយ ពេលគាត់ថ្វាយខ្លួនក្លាយជាអ្នកបដិបត្តិ គាត់បានសម្រេចធម៌ត្រាស់ដឹងជាព្រះអរហន្តនៅក្នុងជីវិតរបស់គាត់ បើដូច្នេះមានន័យថា យើងមិនមែនជាមនុស្សចាស់ជ្រុលមិនអាចបដិបត្តិបាននោះទេ។ 

ម៉្យាងវិញទៀតបើសិនយើងនៅក្មេង យើងពុំគួរធ្វើជាមនុស្សឥតគោលដៅទេ តែផ្ទុយទៅវិញយើងត្រូវតែចាប់យកអត្ថប្រយោជន៍ពីកំលាំងកាយចិត្តដែលយើងមានដើម្បីធ្វើការសម្រេចចិត្តឪ្យច្បាស់ចំពោះការបដិបត្តិផ្លូវចិត្តរបស់យើង។ ហើយយើងក៏ពុំគួរពន្យាពេល មិនចាប់យកនូវវិធានការការពារគឺព្រះធម៌នេះ ហើយចាំរហូតដល់យើងចាស់នោះទេ ពីព្រោះថាយើងមិនដឹងឪ្យប្រាកដទេថា ពេលណាសេចក្តីមរណៈនឹងមកដល់។ លើសពីនេះទៅទៀតភាពចាស់ជរាកើតឡើងចំពោះរូបយើងគ្រប់គ្នាទាំងអស់ គ្មាននរណាម្នាក់គេចផុតឡើយ ហើយពេលណាវាកើតឡើង យើងនឹងមានអារម្មណ៍ថា ជីវិតហាក់បីដូចជារសាត់ទៅឆ្ងាយហើយ យឿតពេលហើយ។

មានធុរៈវិជ្ជមានច្រើនប្រការណាស់ដែលយើងអាចធ្វើបាន។ ខ្ញុំស្គាល់មនុស្សមួយចំនួនរស់នៅប្រទេសក្រៅ ពួកគេចំណាយទាំងកំលាំងកាយ និងទាំងលុយកាក់ប្រាក់កាសជាច្រើនដើម្បីផ្តល់ចំណីឪ្យសត្វបក្សាបក្សី(សត្វស្លាប)។ ពួកគេមានកំប៉ុងដាក់ចំណីនៅខាងក្រៅផ្ទះរបស់គេ ហើយគេចំណាយលុយរាប់ពាន់ដើម្បីទិញចំណីដាក់នៅក្នុងកំប៉ុងចំណីឪ្យសត្វនោះស៊ីមួយថ្ងៃៗមិនសំរាក។ រឿងពិតនោះគឺថាពួកគេសុខចិត្តបោះបង់ដំណើរកំសាន្ត(vacations)របស់ពួកគេចោល ដោយសារគេមិនចង់ឃើញសត្វអត់ចំណី។ នេះគឺជាការបដិបត្តិមួយដ៏ល្អអស្ចារ្យ ដោយគ្រាន់តែដឹងរឿងនេះធ្វើឪ្យខ្ញុំសប្បាយចិត្ត ដោយសារនេះគឺជាប្រភេទបដិបត្តិបែបព្រះពោធិសត្វ។ មានគំរូឧទាហរណ៍ជាច្រើនផងដែរនៃជនជាតិទីបេ ដែលជាអ្នកធ្វើដំណើរធម្មយាត្រាទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌា ហើយពួកគេបានដាក់នំបុ័ងឪ្យសត្វព្រាបស៊ីជាចំណី និងដាក់អង្ករជាចំណីដល់សត្វស្លាបគ្រប់ប្រភេទ។ នេះគឺជាការបដិបត្តិមួយដ៏ល្អអស្ចារ្យក្នុងគោលបំណងដើម្បីធ្វើឪ្យមានអាយុយឿនយូរ។ 

ប្រសិនបើយើងចង់ធ្វើការសង្ខេបកិច្ចពិភាក្សារបស់យើង ចំណុចចម្បងៗគឺៈ

• ចម្រើនទឹកចិត្តករុណាដើម្បីធ្វើជាប្រយោជន៍ដល់មនុស្សគ្រប់រូបជាប្រចាំ
• មិនបៀតបៀនគេ មិនបង្កទុក្ខទោស ឬបញ្ហាដល់គេ

សេចក្តីទាំងពីរខាងលើនេះគឺសំរាប់ការបដិបត្តិផ្លូវចិត្តដ៏ល្អអស្ចារ្យ។ យើងត្រូវតែចាប់យកអត្ថប្រយោជន៍ឪ្យបានពេញលេញពីកំណើតជាមនុស្សដែលយើងមាននេះ ដែលជាមូលដ្ឋាននៃការបដិបត្តិដ៏ប្រសើរ ដោយធ្វើការឧទ្ទិស ទឹកចិត្តដ៏ល្អបរិសុទ្ធ ប្រកបដោយពុទ្ធិចិត្ត ចំពោះមនុស្សគ្រប់រូប និងដើម្បីឈានទៅសម្រេចបាននូវការត្រាស់ដឹងនៅពេលអនាគត។ ប្រការនេះ យើងនឹងអាចឈានទៅដល់សភាវៈនៃចិត្តភ្លឺថ្លាបរិសុទ្ធបំផុត - ភាវៈជាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ។