Czym jest tantra?

Sanskryckie słowo „tantra” oznacza „coś rozciągniętego” – rozciągniętego w dwóch znaczeniach tego słowa. Jednym jest coś rozciągniętego jak osnowa nici na krośnie. Praktyka tantry jest osnową, na której splatamy ze sobą wszystkie praktyki sutr. „Rozciągnięte” jest również w znaczeniu wiecznie trwałego kontinuum w czasie, bez początku i końca. Ogólnie odnosi się to do kontinuum umysłu – kontinuum jednostkowego, subiektywnego doświadczania życia. To kontinuum obejmuje posiadanie ciała, mowy (jakiegoś środka porozumiewania się), umysłu, aktywności oraz rozmaitych dobrych cech, takich jak zrozumienie i troska zarówno dla siebie, jak i dla innych (instynkt ochrony siebie i ochrony gatunku). W każdym okresie istnienia wszyscy mamy te aspekty w jakiejś postaci i rozwinięte do jakiegoś poziomu. Te zmienne czynniki plus pustka kontinuum umysłu (jest ono pozbawione istnienia w jakikolwiek niemożliwy sposób), oraz to, że owe czynniki można pobudzać do dalszego ewoluowania, nazywa się „czynnikami Natury Buddy”. Stanowią one wiecznotrwałe kontinuum, „tantrę”.

Każde z naszych kontinuów posiada trzy fazy: poziomy podstawy, ścieżki i owocu:
Tantra poziomu podstawy to nie mające początku kontinuum w zwyczajnych formach, w każdym z niekontrolowanie powtarzających się (samsarycznych) okresów istnienia. Te zwyczajne formy powoduje nieświadomość (niewiedza) tego, jak istniejemy my i wszystko inne, oraz przeszkadzające emocje i przymusowe zachowania karmiczne, do których one prowadzą. Zmieszane z zamętem wewnętrznym, owo kontinuum wypełnione rozmaitymi formami cierpienia napędza samo siebie i będzie zawsze trwało na tym poziomie podstawy, o ile nie zrobimy czegoś dla usunięcia (oczyszczenia) owego zamętu. Tak więc tantra poziomu podstawy charakteryzuje się brakiem oczyszczenia.

Tantra poziomu owocu to niekończące się kontinuum całkowicie oczyszczonych czynników Natury Buddy, teraz w postaci ciała, mowy, umysłu, aktywności i dobrych przymiotów całkowicie oświeconego Buddy.

Tantra poziomu ścieżki to częściowo oczyszczone kontinuum, służącym jako etap pośredni dla przeniesienia naszego kontinuum umysłu z poziomu podstawy na poziom owocu. Czynimy to poprzez wyobrażanie sobie własnych czynników Natury Buddy – własnego ciała itd. przejawiących się teraz jako ciało Buddy w którejś ze swoich postaci (jidam, bóstwo tantryczne). Czynimy to zdając sobie sprawę z tego, że to, co sobie wyobrażamy, jest poziomem, który jeszcze nie ma miejsca, lecz który może zaistnieć, kiedy już w pełni oczyścimy swoje czynniki Natury Buddy. Dzięki tej cesze wyobrażania sobie siebie w postaci jakiegoś buddy, praktyka tantry jest znana jako „pojazd owocu” – praktykujemy obecnie w sposób podobny do skutku, który osiągniemy.

Wiele z postaci Buddy, co do których w ramach praktyki tantry ścieżki wyobrażamy sobie, że jesteśmy nimi, posiada liczne twarze, ramiona i nogi. Są to nici osnowy tantry, ponieważ to na nich tkamy to, co one sobą przedstawiają. Każda cecha cielesna przedstawia sobą inny aspekt nauk sutr z lam-rim. Na przykład posiadanie sześciu ramion przedstawia sobą posiadanie wszystkich na raz sześciu dalekosiężnych postaw - hojności, samodyscypliny etycznej, cierpliwości, wytrwałości, stabilności umysłu i rozróżniającej świadomości. Poprzez wizualizowanie owych sześciu postaw w obrazowej postaci możemy utrzymywać je wszystkie jednocześnie w polu uwagi o wiele łatwiej, niż robiąc to w sposób abstrakcyjny.

Podczas wyobrażania sobie siebie w którejś z takich postaci o licznych członkach ciała, angażujemy się w praktyki, zarówno w medytacji, jak i w życiu codziennym, dla rozbudowywania sieci pozytywnej siły i głębokiej świadomości (nagromadzenia zasługi i mądrości). Pomagamy innym z miłością i współczuciem oraz skupieniem na pustce każdego i wszystkiego tam występującego. Te dwie sieci są również czynnikami Natury Buddy i ich siła jest tym, co powoduje funkcjonowanie pozostałych naszych czynników Natury Buddy na poziomach podstawy, ścieżki lub owocu. Dlatego też, celem uruchomienia procesu wzmacniania owych sieci, angażujemy się w praktyki wstępne, takie jak pokłony oraz oczyszczenie Wadżrasattwy, zanim podejmiemy praktykę tantry.

Aby móc zacząć wyobrażać sobie siebie jako Buddę w danej postaci, potrzebujemy otrzymać przekaz mocy (inicjację) od wykształconego mistrza tantrycznego. Czynimy to wyłącznie wtedy, jeśli przygotowaliśmy siebie wystarczająco nieodzownymi studiami i praktyką sutr oraz praktykami wstępnymi nyndro. Mocą wizualizacji wykonywanych przez mistrza tantrycznego i przez siebie podczas rytuału, nasze czynniki Natury Buddy zostają uruchomione i udoskonalone, po to by zaczęły się przekształcać w te posiadane przez Buddę. Aby zapewnić, by owa przemiana zachodziła bez przeszkód, przyjmujemy i składamy rozmaite śluby unikania postępowania, mówienia lub myślenia w sposób, który niszczyłby naszą praktykę. Obejmują one śluby samodyscypliny etycznej, śluby bodhisattwy oraz, w niektórych przypadkach, śluby tantryczne. Bez świadomego złożenia tych ślubów nie uzyskujemy przekazu mocy, zaś bez utrzymywania ich w największej możliwej czystości nie ma rzeczywistej praktyki tantry.

Z dala od jakiegokolwiek związku z aktywnością seksualną czy tajemniczymi rytuałami, tantra proponuje wysoko zaawansowany i złożony system dla przebudzenia naszego pełnego potencjału. Praktyki tantrycznej nie wolno traktować lekko; kiedy aktywnie uczestniczymy w tym rytuale, zobowiązujemy się do przestrzegania ślubów przez resztę swego życia. Z tego właśnie powodu powinniśmy rozpoczynać praktykę tantry wyłącznie po uzyskaniu solidnej podstawy co do założeń buddyzmu, a w szczególności  uniwersalnej miłości i współczucia wobec wszystkich istot oraz dobrego zrozumienia pustki.

Dla zaawansowanych praktykujących, tantra jest jak bomba atomowa dla umysłu. Jeśli praktykuje się ją prawidłowo, niszczy ego i hołubiący sam siebie umysł i szybko doprowadza osobę praktykującą do oświecenia, w którym może ona przynosić niezwykły i długotrwały pożytek wszystkim ograniczonym istotom.