W buddyzmie główny nacisk idzie na pracę nad pokonaniem swoich braków i urzeczywistnieniem swojego pozytywnego potencjału. Braki obejmują niedostatek jasności i równowagi emocjonalnej, powodujący wewnętrzny zamęt co do życia. Wskutek tego postępujemy w sposób wymuszony przez napędzające nas przeszkadzające emocje, takie jak gniew, chciwość i naiwność. Nasz pozytywny potencjał obejmuje zdolność jasnego komunikowania się, rozumienia rzeczywistości, empatii wobec innych oraz doskonalenia się.
Punktem początkowym praktyki buddyjskiej jest wyciszenie umysłu i bycie uważnym, co oznacza stałe pamiętanie o byciu świadomym tego, w jaki sposób postępujemy i rozmawiamy z innymi oraz w jaki sposób myślimy, kiedy jesteśmy sami. Nie jest tak, że jedynie obserwujemy to i pozostawiamy takim, jakie jest. Kiedy pozostajemy uważni, możemy odróżniać, co jest konstruktywne, a co jest destruktywne. To nie jest zaabsorbowanie samym sobą: w rzeczywistości stajemy się bardziej troskliwi i otwarci na innych.
Aby włączyć napisy, proszę kliknąć na ikonę „Napisy” w prawym dolnym rogu ekranu. Aby zmienić język napisów, proszę kliknąć na ikonę „Ustawienia”, następnie kliknąć „Napisy” i wybrać preferowany przez siebie język.
Celem naszego wglądania w siebie i samoświadomości jest odkrycie przyczyn swoich problemów. Czynniki zewnętrzne i ludzie na pewno dostarczają okoliczności do powstawania naszych kłopotów - jednakże podejście buddyjskie to staranie się rozpoznawać głębsze przyczyny, a w tym celu potrzebujemy przyglądać się własnemu umysłowi. Nasze nawyki myślowe, jak również nasze pozytywne i negatywne emocje, oddziałowują na sposób, w jaki doświadczamy życia.
Kiedy doświadczamy stresu z powodu przepracowania, przygnębienia, lęku, samotności i niepewności, trudność radzenia sobie z nimi pochodzi z naszych stanów umysłowych i emocjonalnych, nie zaś z samych tych problemów. Najlepszym sposobem radzenia sobie z niekończącymi się wyzwaniami, niesionymi przez życie, jest uspokojenie swojego umysłu i uzyskanie równowagi emocjonalnej oraz jasności umysłu.
Kiedy stajemy się świadomi emocji, postaw i zachowań powodujących nasz głęboki stres i trudności, możemy stosować środki zaradcze.
Potrzebujemy stosować rodzaj higieny emocjonalnej opartej na jaśniejszym rozumieniu rzeczywistości i czynności umysłu. - XIV Dalajlama
Wszyscy dbamy o swoją higienę fizyczną, lecz tak samo ważne jest dbanie o swój stan umysłowy. Dla rozwinięcia higieny emocjonalnej potrzebujemy zachowywać uważność co do trzech rzeczy: Potrzebujemy pamiętać o środkach zaradczych na przeszkadzające stany umysłu, pamiętać o stosowaniu ich kiedy potrzeba oraz pamiętać o ich konserwowaniu.
Aby zapamiętać wszystkie środki zaradcze, powinniśmy:
- Nauczyć się, czym one są
- Kontemplować je, dopóki nie zrozumiemy ich poprawnie, poznamy jak je stosować oraz będziemy przekonani o tym, że one zadziałają.
- Praktykować stosowanie ich w medytacji, aby się z nimi oswoić.
Musimy być dla siebie jak lekarze: nauczyć się rozpoznawać swoje zaburzenia, rozumieć ich przyczyny, zobaczyć, jakie są dostępne środki zaradcze i jak je stosować, a następnie praktykować rzeczywiste stosowanie ich.
Kiedy jesteśmy chronicznie niezdrowi, musimy uzyskać przekonanie co do przebudowy stylu życia, zanim rzeczywiście wprowadzimy jakieś zmiany. Większość osób nie zaczynałaby dogłębnych studiów odżywiania się i treningu sprawnościowego, lecz najpierw spróbowałaby jakiejś diety czy programu ćwiczeń. Oczywiście potrzebowaliby pouczeń, zanim by zaczęli to robić, lecz kiedy już doświadczyliby jakichś korzystnych skutków, mogłoby to ich zmotywować do pójścia dalej.
Taki sam proces ma miejsce w przypadku wysiłków w kierunku uzyskania zdrowia emocjonalnego. Kiedy już posmakowaliśmy dobrostanu płynącego z ćwiczenia się w uważności, wtedy łatwiej jest nam zbudować motywację i zainteresowanie nauczeniem się więcej o praktykach buddyjskich dla poprawy jakości swojego życia i bycia większą pomocą dla innych.
Budda był kiedyś właśnie taki jak my - normalną osobą podlegającą życiowym zmaganiom. I właśnie, tak samo jak my wszyscy, on również chciał udoskonalić swoje własne życie i innych wokół. Poprzez własny wgląd doszedł do zdania sobie sprawy z tego, że bez względu na to, co się wokół nas dzieje, mamy siłę i zdolność do zachowywania spokoju i uważności, i panowania na swoimi emocjami.
To coś - co Dalajlama lubi nazywać „higieną emocjonalną” - przekracza granice kultury i religii, ponieważ trafia w samo sedno tego, czego wszyscy pragniemy: szczęśliwego i spokojnego życia wolnego od problemów.