ཕྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ལོར་ཁལ་མུག་ནང་གི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན།

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༣༠ ཡས་མས་སུ་སི་ཏ་ལིན་གྱིས་ཁལ་མུག་ནང་གི་ཁུ་རུལ་ཚང་མ་གཏོར་བཤིག་བཏང་ཡོད། དེ་དག་ལས་གཅིག་གི་ཕྱེད་ཀ་ཙམ་ལྷག་ཡོད་པ་ནི་ཁུ་ཤུད་ཁུ་རུལ་ (Khushud Khuruls) ཡིན་པ་རེད། འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པའི་སྐབས། ཁལ་མུག་ཚང་མ་མིན་ནའང་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཧིཊ་ལར་གྱི་ཕྱོགས་སུ་ལངས་ནས་སི་ཏ་ལིན་གྱི་ཁ་གཏད་དུ་འཐབ་པ་རེད། དེའི་འབྲས་བུར་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༤༣ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་ ༡༢ ནང་སི་ཏ་ལིན་གྱིས་ཁལ་མུག་ཚོ་ལ་ཧ་ཅང་ཚབས་ཆེན་གྱིས་ཉེས་ཆད་བཏང་ཞིང་། ཁལ་མུག་པ་ཚང་མ་སྐར་མ་ལྔའི་ནང་བརྡ་ཁྱབ་བཏང་སྟེ་ས་ཡེ་བྷེ་རི་ཡའི་ནང་རྒྱང་འབུད་བཏང་བ་རེད། ཁོང་ཚོ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༧ ལོ་ལ་མ་གཏོགས་ཚུར་ལོག་མི་ཆོག་པ་བཟོས་པ་རེད། འོན་ཀྱང་། ཁལ་མུག་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་མིན་པར། ཝོལ་གྷའི་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་དེའི་ཆ་ཤས་ཆུང་ངུ་ཙམ་ཞིག་རེད། ད་ལྟའི་ཆར་ཨེ་ལིསྟ་ (Elista) ནི་ལྟེ་གནས་ཡིན་པ་ལས་ཨསྟྲ་ཁན་ (Astrakhan) མིན། 

འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པའི་རྗེས་སུ་ལོ་ལྔའི་རིང་མུ་ནིག་ (Munich) ལའང་ཁལ་མུག་པ་མང་པོ་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་སྡོད་སྒར་ནང་བསྡད་ཡོད། ཁོང་ཚོ་འཇར་མི་ནིར་འདིའི་སྔོན་དུ་ཡོད་དང་མེད་གསལ་པོ་མི་འདུག་ཀྱང་། ད་ལྟ་མུ་ནིག་ལ་ཁལ་མུག་གི་ལྷ་ཁང་ཞིག་ཡོད། ཡེ་ཤུའི་ལྷ་ཁང་འཛམ་གླིང་ཞབས་ཏོག་ (Church World Service) དང་ཊོལ་སི་ཊོཡེའི་ཐེབས་རྩའི་ (Tolstoy Fund) འབད་བརྩོན་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལོར་ཨ་རིའི་ནིའུ་ཇེར་སིའི་ཧྥི་རི་ཝཱུཌ་ཨེ་ཁར་སི་ལ་མི་གྲངས་བདུན་བརྒྱ་(༧༠༠)ཙམ་གཞིས་ཆགས་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད། ཁོང་ཚོ་དི་ལོ་ཝ་ཧུ་ཐུཁ་ཏུས་ (Dilowa Hutukhtu) སྣེ་ཁྲིད་པ་དང་། དེ་ནས་ཁལ་མུག་ནས་ཡིན་པའི་དགེ་བཤེས་དབང་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་སྣེ་ཁྲིད་ཡོད། འདི་ནི་ཨི་རིའི་ནང་བོད་ཀྱི་ནང་པའི་སྡེ་ཁག་དང་པོ་དེ་ཆགས་ཡོད་པ་དང་། ང་རང་གཙོས་པའི་རོ་བྷརྚ་ ཐར་མན་ (Robert Thurman) དང་། ཇཻ་ཧྥི་རི་ ཧོབ་ཀིནྶ་ (Jeffrey Hopkins) བཅས་ཨ་རིའི་མཁས་པ་མང་པོ་དགེ་བཤེས་དབང་རྒྱལ་ལགས་བརྒྱུད་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཆགས་པ་རེད། ད་ལྟའི་ཆར་ཁལ་མུག་ཚོ་ལ་ནིའུ་ཇར་སིར་ལྷ་ཁང་བཞི་ཡོད། 

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༢༠ ཡས་མས་ནས་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ ཡས་མས་བར་སུའུ་ལེན་གྱི་ཁལ་མུག་པ་དང་ཁོང་ཚོའི་སྤུན་ཉེ་ཤར་ཏུར་ཀིའི་ཨོ་རོད་ཚོའི་དབར་ལ་འབྲེལ་བ་གང་ཡང་མེད། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༧ ལོར་ཁལ་མུག་པ་ཚོ་ས་ཡེ་བྷེ་རི་ཡའི་བཙན་བྱོལ་ནས་ཚུར་ལོག་པའི་རྗེས་སུ་འབྲེལ་བ་དེ་སླར་ཡང་འགོ་ཚུགས་པ་རེད། རིག་གནས་གསར་བརྗེའི་སྐབས་སུ་ཡང་བསྐྱར་འབྲེལ་བ་ཆད་པ་རེད། ཡིན་ནའང་། ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ འགོ་སྟོད་ཙམ་ནས་རིམ་པས་འབྲེལ་བ་འགོ་འཛུགས་བྱས་དང་བྱེད་མུས་རེད། འབྲེལ་བ་མང་ཆེ་བ་ནི་ཆོས་ལུགས་མིན་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་ཡིན་པ་དང་ཇུན་གར་དཔའ་སྒྲུང་གི་མཁས་པའི་དཔྱད་ཞིབ་དང་། རྩོམ་པ་པོ་བརྗེ་ལེན། དེ་བཞིན་སྒེར་སོ་སོའི་འབྲེལ་བ་བཅས་ཡིན་པ་རེད། 

ཁལ་མུག་གི་མི་རྣམས་ས་ཡེ་བྷེ་རི་ཡར་རྦད་དེ་མཐུད་མཚམས་ཁ་འཕྲལ་དུ་ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཁོང་ཚོའི་ནང་པའི་རིག་གཞུང་ནི་རྦད་དེ་བརླགས་ཡོད། མི་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོའི་ཁྱིམ་དུ་མཆོད་གཤོམ་མི་ཉར་བ་དང་། གྲྭ་པ་རྒན་པའི་རིགས་མེད་པ། ཁལ་མུག་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཐ་ན་སོ་སོའི་སྐད་ཡིག་ཀྱང་ཤེས་ཀྱི་མེད། དེར་བརྟེན་ཁོང་ཚོ་ནི་བྷུརྱ་ཏིའམ་ཡང་ན་ཏུ་ཝན་གང་རུང་ལས་རྦད་དེ་རུ་སུར་བསྒྱུར་ཆེ་བ་ཡོད། ཐ་ན་འགའ་ཞིག་གི་ཉེ་ཆར་ཡེ་ཤུ་རྣམ་དག་ཆོས་ལུགས་སུ་བསྒྱུར་ཡོད་ནའང་། ཁལ་མུག་པ་ཕྱེད་ཙམ་གྱིས་རུ་སུའི་མིང་དང་ལེན་བྱས་ཡོད། གང་ལྟར་ཡང་། ཁྱོན་ཡོངས་ནས་བཤད་ན། ཁོང་ཚོས་ནང་ཆོས་སྐོར་ཅུང་ཟད་ཙམ་ལས་ཤེས་ཀྱི་མེད་ནའང་། མི་མང་ཆེ་བ་ནི་ནང་ཆོས་ལ་དད་པ་གཏིང་ཟབ་ཡོད་མཁན་ཡིན་པ་དང་སྲོལ་རྒྱུན་རྙིང་པ་དེ་སླར་ཡང་འགོ་འཛུགས་བྱེད་འདོད་ཆེན་པོ་ཡོད། 

ད་ལྟའི་ཆར་ཨེ་ལིསྟའི་ནང་ཡོད་པའི་ནང་པའི་སྡེ་ཁག་གཅིག་པུས་མཽསྐོ་ལ་ལམ་ལུགས་ལྟར་ནང་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འོག་ཏུ་དེབ་སྐྱེལ་བྱས་ཡོད་པ་དང་དེ་ནི་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ལོར་ཡིན་པ་རེད། ད་དུང་ཡང་ཨསྟྲ་ཁན་ནང་ཁལ་མུག་པ་ཁྲི་གཉིས་ (༢༠,༠༠༠) ཙམ་ཡོད་པའི་ནང་ནས་སྡེ་ཁག་ཆིག་སྟོང་ (༡༠༠༠) གིས་དེབ་སྐྱེལ་བྱེད་འཆར་ཡོད། ཁོང་ཚོས་ཁུ་ཤུད་ཁུ་རུལ་ (Khushud Khurul) དེ་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པའི་དྲན་རྟེན་དང་འགྲེམས་སྟོན་ཞིག་ཏུ་སླར་གསོ་བྱེད་འདུན་ཡོད་ནའང་། ལྷ་ཁང་ནང་བཞིན་སླར་གསོ་བྱེད་འདུན་མེད། འོན་ཀྱང་། མི་མང་རྒན་པ་འགའ་ཞིག་གིས་དེ་ནི་སླར་ཡང་ལྷ་ཁང་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བར་འདོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་དེ་ཡང་གཙོ་བོ་གནས་སྐོར་ས་ལྟ་བུར་འགྱུར་བའི་རེ་བ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། དེ་ཡོད་སའི་གྲོང་རྡལ་རེཆ་ནོ་ཡེའི་ (Rechnoye) ནང་མང་ཆེ་བ་རུ་སུའི་མི་རིགས་གནས་སྡོད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་པ་དང་ཁང་པ་གཙོ་བོ་དེ་གཅིག་པུ་གནས་ཡོད་ནའང་། དེའི་གནས་སྟངས་ཧ་ཅང་སྐྱོ་པོ་ཡོད། ཀ་ཐིག་རུ་བསྟར་ཅན་ཁང་པ་དང་ཁང་པ་གཞན་དག་ཚང་མ་གཏོར་བཤིག་བཏང་ཡོད། འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་གཉིས་པའི་རྗེས་སུ་ཁལ་མུག་གི་རྒྱ་ཁྱོན་ཉུང་དུ་ཕྱིན་ཡོད་པ་དང་ཨསྟྲ་ཁན་དང་ཁུ་ཤུད་ཁུ་རུལ་གཉིས་ཀ་ཁལ་མུག་གི་ཕྱི་ལོགས་སུ་ཡོད། ཁལ་མུག་པ་ཚོས་ཁལ་མུག་དེ་སྔོན་མ་ནང་བཞིན་སླར་གསོ་བྱེད་འདུན་ཡོད།

ཨེ་ལིསྟ་སྡེ་ཁག་གིས་ཁང་པ་ཞིག་ཉོས་ནས་དེ་གནས་སྐབས་རིང་གི་ལྷ་ཁང་དུ་བཟོས་པ་རེད། དེའི་སྐབས་སུ་བླ་མ་རྣམས་བྷུརྱ་ཏིའི་ཨི་ཝོལ་གིནྶ་ཀི་ནས་ཟླ་བ་གཉིས་ཀྱི་རིང་ཆོ་ག་བསྒྲུབ་ཕྱིར་བསླེབས་ཡོད། མཐུ་དབང་རྡོ་རྗེ་ཟེར་བ་ཨུ་ལན་བྷ་ཏོར་རམ་ཨུ་ལཱན་བྷཱ་ཏར་ནང་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཤིང་། ཨི་ཝོལ་གིནྶ་ཀི་ནས་ཡིན་པའི་བྷུརྱ་ཏིའི་མི་རིགས་ཡིན་པ་དེ་ལ་མཁན་པོར་བཞུགས་རོགས་ཞེས་ཞུས་ཡོད། དེ་ནས་བཟུང་སྟེ་ཁོང་ནི་ཁལ་མུག་རང་སྐྱོང་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སུའུ་ལེན་གྱི་འཐུས་མིར་འོས་འདེམས་བྱས་པ་རེད། དེ་ལ་རོགས་བྱེད་མཁན་གྱི་བྷུརྱ་ཏིའི་བླ་མ་གཞན་གཉིས་ཡོད། ད་ལྟར་ཨུ་ལན་བྷ་ཏོར་ལ་བླ་མར་སྦྱོང་བརྡར་བྱས་པའི་ཁལ་མུག་པ་ན་གཞོན་བདུན་ཡོད་པ་རེད། ལེ་ནིན་གྲེཌ་ནས་ཡིན་པའི་ཡུ་རོབ་རུ་སུ་ཞིག་བོད་རིག་པར་སྦྱོང་བརྡར་བྱས་ཡོད་ནའང་། མཁས་པ་ཞིག་དང་ནང་ཆོས་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་ཡོད་མཁན་ཞིག་མིན། དེས་གྲྭ་ཆས་གྱོན་གྱི་ཡོད། ཡིན་ནའང་། གྲྭ་པ་མིན་པ་མཚན་ལ་རིན་ཆེན་རྡོ་རྗེའམ་ཝོ་ལོདྱ་ (Volodya) ཟེར་བ་དེའང་དེར་ཡོད་པ་རེད། ཁོང་ཆོ་གའི་རིག་ལ་མཉམ་བཞུགས་གནང་བ་དང་སྐབས་འགར་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཁག་ལ་རོགས་སྐྱོར་གནང་གི་ཡོད། ཉིན་རེ་བཞིན་ཁོང་ཚོས་སྒྲོལ་མ་ཉེར་གཅིག་དང་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་བསྒྲུབ་པ་དང་མང་ཆེ་བ་བུད་མེད་རྒས་འཁོགས་སྡེ་ཁག་ཅིག་མཉམ་བཞུགས་ཀྱིས་ཉན་གྱི་ཡོད། 

ཕྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལོར་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལས་མང་བའི་ནང་ཐོག་མར་ཕེབས་མཁན་གྱི་བླ་མ་ནི་བ་ཀུ་ལ་རིན་པོ་ཆེ་ཡིན་པ་རེད། ཁོང་གིས་རྗེ་ཙོང་ཁ་པའི་གསོལ་འདེབས་དམིགས་བརྩེ་མའི་ཚེ་དབང་དང་ལུང་ཞིག་གནང་བ་དང་ལས་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་སྐོར་གསུང་ཆོས་གནང་ཡོད། ཁོང་ཚོར་ཨེ་ལིསྟའི་ཕྱི་ལོགས་མཚམས་སུ་ས་ཆ་ཞིག་རག་པ་དང་དེ་ནི་བ་ཀུ་ལ་རིན་པོ་ཆེས་འདེམ་སྒྲུག་གནང་བ་རེད། ཁོང་ཚོས་ཕྱི་ཟླ་བརྒྱད་པའི་ཇུན་གར་གྱི་དུས་ཆེན་རྗེས་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ཁུ་རུལ་གྱི་ཁང་པ་གསར་པ་རྒྱག་འཆར་འདུག ཁོང་ཚོས་འཛམ་གླིང་གང་སར་ཡོད་པའི་ཁལ་མུག་པ་ཚོ་མགྲོན་འབོད་བྱེད་འཆར་དང་དེའི་ཆེད་དུ་མ་དངུལ་འདུ་འགོད་བྱེད་ཐུབ་པའི་རེ་བ་བྱེད་ཀྱི་འདུག ཐོག་མར་ཁོང་ཚོས་སྲུང་མའི་ཉམས་ལེན་ཆེད་མགོན་ཁང་གསར་པ་ཞིག་རྒྱག་རྒྱུ་དང་དེ་ནས་ཚོགས་ཆེན་དང་། དེ་བཞིན་རྗེ་བཙུན་བྱམས་མགོན་ཉམས་ལེན་གྱི་ཆེད་དུ་ལྷ་ཁང་ཞིག་བཞེངས་རྒྱུ་རེད་འདུག དེ་ནི་ཁལ་མུག་པ་ཚོའི་ཁྲོད་དུ་ཧ་ཅང་ནན་བརྗོད་བྱས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལྟར་དཔེ་མཛོད་ཁང་དང་། འགྲེམས་སྟོན་ཁང་། གནས་ཁང་། སྐྱ་སེར་ཚང་མའི་ཆེད་དུ་མགྲོན་ཁང་བཅས་གསར་འཛུགས་བྱེད་འདོད་འདུག ཁོང་ཚོས་དེ་དག་ལ་ལོ་ཉི་ཤུ་འགོར་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཀྱི་འདུག ཁང་པའི་བཟོ་བཀོད་ཁལ་མུག་གི་སྲོལ་རྒྱུན་སེམས་ནང་བཞག་པའི་ཐོག་བཟོ་བཀོད་ཧ་ཅང་འདྲེས་མ་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། ཁལ་མུག་པའི་ལྷ་ཁང་རྣམས་བོད་དང་སོག་པོའི་ལྷ་ཁང་གང་རུང་དང་མི་འདྲ་བ་རེད། 

ཁལ་མུག་པ་ཚོ་ནང་ཆོས་ལ་ཧ་ཅང་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དང་ཁོ་ཚོ་བྷུརྱ་ཏི་དང་རུ་སུ་ལས་ཀྱང་རིག་གཞུང་གི་ཐད་ལ་གནས་ཚུལ་རྒྱུས་མངའ་སྐོམ་པ་ཆུ་འདོད་ལྟར་མང་བ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། སུའུ་ལེན་སྤྱི་ཚོགས་སྤྱི་མཐུན་གྱི་ཚན་རིག་སློབ་ཁང་གི་ཁལ་མུག་སྤྱི་ཚོགས་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་འགན་འཛིན་ནི་འབུམ་རམས་པ་པཱི་ཊར་ བྷིཏ་ཀཱིཝ་ (Dr. Petr Bitkeev) ཡིན་པ་དང་མཁན་པོ་མཐུ་དབང་རྡོ་རྗེ་ནི་ཁལ་མུག་པ་དང་མཉམ་དུ་རྒྱུན་སྲོལ་ལམ་ལུགས་གང་འདྲ་ཞིག་གོ་སྒྲིག་བྱེད་པའི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་འབྲེལ་གཏུགས་བྱ་ཡུལ་ཡིན་པ་རེད། ཁོང་སྲོལ་རྒྱུན་རྙིང་པ་སླར་ཡང་རྩ་འཛུགས་བྱེད་པར་ཧ་ཅང་སྤྲོ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དང་བྷུརྱ་ཏི་ལས་ལྷག་པའི་སློབ་ཁང་གི་ཚན་རིག་མཁས་པ་དང་ནང་པ་ལ་མཐུན་འགྱུར་ཆེ་བ་ཡོད་པར་སྣང་། འདི་ནི་ནང་པ་ཚོ་རྩ་འཛུགས་རྩ་བ་ནས་བྱུང་མེད་པ་དང་སྲོལ་རྒྱུན་ལྷག་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་པ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པ་རེད།།