Mười Bốn Câu Hỏi Đức Phật Đã Giữ Im Lặng

Đối với những ai tin vào một “cái tôi” hay “bản ngã” (bdag, Skt. Atman) và một vũ trụ hiện hữu thật sự, có thể tìm thấy được, Đức Phật đã không trả lời khi họ hỏi rằng “Tôi” hay “bản ngã” và vũ trụ là:

• thường còn,
• vô thường, vì chúng chịu sự chi phối của tính vô thường thô khi bị hủy diệt,
• vừa thường còn vừa vô thường, ngụ ý là một số chúng sanh và môi trường của họ như Đấng Sáng Tạo Phạm Thiên và cõi trời của ngài thì thường còn, trong khi tất cả những thứ khác, chẳng hạn như những thứ do ngài sáng tạo thì vô thường và sẽ kết thúc vào lúc chúng bị hủy diệt,
• không thường còn cũng không vô thường, vì không thể nào biết được điều này?

Có phải “Tôi” hay “bản ngã” và vũ trụ là:

• hữu hạn,
• vô hạn,
• vừa hữu hạn vừa vô hạn, ngụ ý là con số chúng sanh thì vô hạn, còn vũ trụ thì hữu hạn.
• không hữu hạn và không vô hạn, vì không thể nào biết được điều này?

Cái “Tôi” hay “bản ngã” của một vị Phật thì:

• tiếp tục tồn tại sau khi ngài nhập diệt,
• không tiếp tục tồn tại sau khi ngài nhập diệt,
• vừa tiếp tục tồn tại, vừa tiếp tục không tồn tại, ngụ ý là thân Phật không tiếp tục tồn tại, còn sức sống ( srog) thì vẫn tiếp tục hiện hữu sau khi ngài nhập diệt,
• cả hai đều không phải?

Đức Phật không trả lời những câu hỏi này, vì không hề có một cái “tôi” hay “bản ngã” hiện hữu thật sự, có thể tìm được ở chúng sanh hay một vị Phật, và không có một vũ trụ tồn tại thật sự, có thể tìm thấy được. Vì vậy, không thể thắc mắc một điều như vậy là thường còn hay vô thường, hữu hạn hay vô hạn. Nó giống như câu hỏi sừng thỏ, lông rùa hay môi gà thường còn miên viễn hay chỉ hiện hữu trong một thời gian nào đó thôi. Nếu Đức Phật nói rằng cái “tôi” và vân vân là thường còn thì những người này sẽ rơi vào thường kiến. Nếu ngài nói chúng vô thường thì họ sẽ rơi vào đoạn kiến, bởi vì họ không hiểu câu trả lời của ngài. Vì vậy nên tốt hơn là không đưa ra câu trả lời nào cả.

Đối với những người tin vào một thân thể và sức sống tồn tại thật sự, có thể tìm ra được thì Đức Phật không trả lời, khi họ hỏi thân và sức sống:

• có cùng thực thể,
• có thực thể hoàn toàn riêng rẽ và khác biệt với nhau?

Vì cùng một lý do đã được nêu ra, ngài đã giữ im lặng, bởi vì họ sẽ chỉ hiểu lầm bất cứ điều gì ngài nói.

Trước đó, có một danh sách ngắn gọn về mười điểm không được xác định đã xuất hiện trong Kinh điển Pali, trong Tiểu Kinh Cula Malunkya (Sutta of Shorter (Instructions) to Malunkya, tiếng Pali: Cula-Malunkyovada Sutta, thuộc về Trung Bộ Kinh (The Collection of Middle-Length Discourses, tiếng Pali: Majjhima Nikaya)). Trong bài Kinh này, vị tăng Malunkyaputta đã bị phân tâm vì sự suy đoán về đề tài siêu hình học trong khi thiền định. Để giúp ông quay về với việc thiền định, Đức Phật đã im lặng khi Malunkyaputta đặt câu hỏi về:

• vũ trụ thường còn,
• vũ trụ vô thường,
• vũ trụ hữu hạn,
• vũ trụ vô hạn,
• một vị Phật sẽ tiếp tục tồn tại sau khi nhập diệt,
• một vị Phật không tồn tại sau khi nhập diệt,
• một vị Phật vừa tiếp tục tồn tại, vừa không tồn tại sau khi nhập diệt,
• một vị Phật không tiếp tục tồn tại, cũng không phải không tồn tại sau khi nhập diệt,
• thân và “bản ngã” có cùng thực thể,
• thân và “bản ngã” là các thực thể hoàn toàn riêng rẽ và khác biệt.