موضوع این میزگرد درباره مقایسهای است بین اینکه چگونه ادیان خداپرست و غیرخداپرست به آموزش اخلاقیات میپردازند تا مبنایی باشد برای پذیرش مسئولیت اجتماعی که به منفعت عام و بخصوص حفظ محیط زیست منجر شود.
بودیسم
- تأکید بر درک واقعیت است و بر اساس آن، شفقت نسبت به همه موجودات.
- واقعیت این است که محیط زیست و موجوداتی که در آن زندگی میکنند مستقل نیستند. آنها از درون به یکدیگر وابستهاند.
- حیات ما به حیات محیط زیستمان بستگی دارد.
- وضعیت محیط زیست بر همه افرادی که روی کره زمین زندگی میکنند تأثیر دارد زیرا برای تشکیل یک محیط زیست جهانی همه سیستمهای محیط زیست با هم در ارتباط میباشند.
- همانطور ما برای خودمان و خانوادهمان خواهان زندگی سالم و پایدار هستیم، دیگران نیز چنیناند.
- همانگونه که ما خواهان عدم وجود فاجعه در محیط زیستمان هستیم، دیگران نیز چنین خواستهای دارند. در این مورد همه ما برابریم.
- این اندیشه و درک اساسی برای گسترش شفقت جهانی است و اینکه در رفتارهای فردیمان مراقبت از محیط زیست را بپذیریم.
- قدمهایی که هریک از ما برای محافظت از محیط زیستمان برمیداریم به بهبود وضعیت محیط زیست بطور عام میانجامد.
عهدعتیق
- خداوند محیط زیست و هرآنچه در آن است را خلق کرده است. بنابر سفر خروج فصل ۲۳، آیههای ۱۰ تا ۱۲ خداوند به انسان اجازه داد که به مدت شش سال زمینها را بکارد و محصولات آن را گردآورد. اما سال هفتم زمین را رها کند تا مردم فقیر از گیاهان خودرو برای خود گردآورند و بخورند. آنچه میماند نصیب حیات وحش مزرعه شود. این یعنی بواسطه حرص و کشت بیش از اندازه از زمین سوء استفاده نکنید و همچنین مراقب حیات وحش باشید.
- خداوند به انسان امر فرموده که شش روز کار کند و روز هفتم به استراحت بپردازد تا اینکه گاوها و خرهای آنها نیز استراحت کنند. این نشان دهنده مهربانی و توجه به همه حیوانات است. برای آنها همان حقوقی را قائل شویم که برای انسانها قائلیم.
قران
- خداوند خالق همه چیزهایی است که در زمین و آسمانند، از جمله حیوانات. آنها هدیهای هستند برای انسان تا از آنها بهره بَرَد. او انسانها را خلق کرد تا آنها از طریق خدمت به همه مخلوقات خداوند، او را پرستش کنند.
- قران در آیات ۸ـ۷ سوره ۵۰ [ق] به خلقت خداوند اشاره میکند و میفرماید که انسان باید خداوند را ذکر گوید زیرا او را با مهربانی، عظمت و رحمت خود خلق کرده است.
- از محیط زیست مراقبت کند و برای نفع همگان بکوشد. اینها راههایی است که میتوان به مخلوقات خداوند خدمت کرد و روشهایی است برای پرستش خداوند.
منگزی (منسیوس)
- منگزی در بحث با شاه هوی اهل لیانگ (梁惠王)، او را نصحیت کرد که اگر به زمانهای مناسب برای شخم زدن توجه شود مردم محصولی بیشتر از آنچه مورد نیازشان است بهدست میآورند. اگر از شبکههای تور در دریاچهها و استخرها استفاده نشود مردم ماهی و لاکپشت بیشتری بهدست میآورند. اگر تبر و ساطور در زمانهای مناسبی در مزارع کوهپایهای بهکار روند، مردم بیش از حد نیازشان چوب برای استفاده خواهند داشت. اگر همه این حدود رعایت شوند آنگاه تو پادشاه مناسبی خواهی بود.
- منگزی درباره سیاستهای فاجعهآمیز شاه به او هشدار داد:« سگها و گرازهای تو غذاهایی را میخورند که قابل استفاده برای انسان است و تو هیچ محدودیتی برای آنها قائل نمیشوی. مردم از گرسنگی در خیابانها میمیرند اما تو غلهای برای آنها در نظر نمیگیری.» ما میتوانیم این هشدارها را به استفاده بیحد و حصر از زمین به منظور پرورش غذا برای حیوانات وسعت دهیم. حیواناتی که گوشتشان مورد استفاده مردم مرفه است، حال آنکه بسیاری از مردم جهان از گرسنگی میمیرند.
از این مختصر درمییابیم که مذاهب خداپرست و غیرخداپرست بر بنیان اخلاقیات مشترکی تکیه میکنند. به این سبب، برای حفظ محیط زیست باید، از لحاظ اجتماعی، مسئولیتپذیر باشیم. علیرغم اعتقادات مذهبی و فلسفی متفاوتی که برای حفظ محیط زیست وجود دارد، هدف و نتیجه یکی است.