සමාජ ජාල හා කෙටි පණිවිඩවලට ඇබ්බැහි වීම

සමාලෝචනය

එදිනෙදා ජීවිතයේ අපගේ අත්දැකීම වන ආකල්ප පුහුණුවේදී හෝ චිත්ත පුහුණුවේදී කටයුතු කරන්නේ කවරක් සම්බන්ධවද යන්න විමසා බැලුවෙමු. අපි අපගේ ජීවිත ගතකරන අතර එක් එක් මොහොත පෞද්ගලිකවම අත් විඳිමු. මුහුණු පොතේ හෝ ට්විටර් පිටුවේ සිදු කරන සියලු දේ විකාශනය කළද එය අත් විඳින්නේද අපම පමණි.

වර්තමානයේ බොහෝ පුද්ගලයන් කෙටි පණිවිඩ යැවීමට හා සිය හැඟීම් හා කටයුතු මුහුණු පොතේ හා ට්විටර් පිටුවට යොමු කිරීමට ඇබ්බැහි වී ඇති තරම්ය. මෙම කරුණු වෙනයම් අයෙකුගේ එදිනෙදා ජීවිතය ඇසුරින් කියවීම හා අපගේ ජීවිතය ඇසුරින් කියවීම අතර පවත්නා වෙනස කවරක්ද? විශේෂයෙන් අත්දැකීම ඉතා සුළු වචන සංඛ්‍යාවක් තුළින් ඉදිරිපත් කෙරෙන විටදී පැහැදිලිවම අපගේ පෞද්ගලික ජීවන අත්දැකීම් හා වෙනයම් අයෙකුගේ ජීවන අත්දැකීම් අතර වෙනසක් පවතී.

වෙනත් පුද්ගලයන් හා ඔවුන්ගේ ජීවිතවල සිදුවන දේ සම්බන්ධයෙන් අප තුළ සහකම්පනයක් ඇතිවිය හැකි නමුදු එය කිසි සේත් අප විසින් පෞද්ගලිකවම අත්විඳින දෙයින් ඇතිවන සතුට, හෝ අසතුට හෝ උදාසීන හැඟීම්මද නොවේ. වඩාත් මූලික මට්ටමේදී අපට එදිනෙදා ජීවිතයේ කටයුතු කිරීමට සිදුවනුයේ මෙම තත්ත්වය සමගිනි; ඇතැම් විට අපට සතුටක්ද, තවත් විටෙක අසතුටක්ද දැනේ. තවත් විටෙක කිසිවක් හෝ නොදැනෙන්නාක් බඳු තත්ත්වයක්ද පවතී. අප නිරතුරුවම සතුටින් සිටීමට කැමැත්තේය යන කරුණ කෙසේ වුවද, අපගේ මානසික ස්වභාවය ඉහළ පහළ යන අතර එය අවශ්‍යයෙන්ම අප විසින් සිදුකරන කාර්යය හා අනුගතවම ගමන් කරන බවක් නොපෙනේ. බොහෝ විට අපට අපගේ මානසික ස්වභාවයන් කෙරෙහි එතරම් පාලනයක් පවත්වාගත හැකි බවක්ද නොපෙනේ. ආකල්ප පුහුණුව මගින් ජීවිතයේ එක් එක් අවස්ථා පසුකර යමින් අපට සිදුවන හා අප විසින් සිදු කරන දේවල් අත්දකින විටදී එ් එක් එක් අවස්ථාවෙන් උපරිම ප්‍රයෝජනය ගන්නා ආකාරය විමසා බලමු.

ජීවිතය සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කරන ආකාරය විෂයයෙහි ඉතා වැදගත් වන ප්‍රධාන කරුණු දෙකක් විමසා බැලුවෙමු. අපි අපට දැනෙන දේහි වැදගත්කමද, අපගේම වැදගත්කමද අතිශයෝක්තියට නංවන්නෙමු. නිදසුනක් ලෙස, අසතුටක් දැනීමේදී එ් පිළිබඳ මහත් කලබලයකට පත්වන අතර එ් හේතුවෙන්ම තත්ත්වය වඩාත් අයහපත් අතට හැරේ.

අප සතුටින් සිටින විට එ් පිළිබඳ අනාරක්ෂිත හැඟීමෙන් පසුවන බැවින්ම එම සතුට විනාශ වේ. සෑම විටෙකම විනෝදාස්වාදය ලැබිය යුතුය යන හැඟීමක් පවත්නා බැවින් උදාසීන හැඟීමක් ඇතිවන විටදීද චිත්ත විප්‍රකාරයක් ඇතිවේ. සන්සුන් හා සුව පහසු හැඟීමක් ඇතිවීමෙන්ද තෘප්තියට පත් නොවන අතර, අපට රූපවාහිනිය හෝ සංගීතය හෝ එයාකාරයේ දෙයක් මගින් සෑම විටකම ක්‍රියාත්මක යම් කිසිවක් අවශ්‍ය වේ. නිරන්තරයෙන් ජීවත් වන බවට හැඟීමක් ලබාදෙනු පිණිස යම් ආකාරයක උත්තේජනයක් සෑම කල්හිම අවශ්‍ය වේ.

නිරතුරුවම රූපවාහිනිය ක්‍රියාත්මකව පවතිද්දී නින්දට යන මාගේ නැන්දා කෙනෙකු ඇත. සැබැවින්ම ඇය දවසේ පැය විසි හතර පුරා එය ක්‍රියාත්මකව තබා ගනී. ඇයට රාත්‍රී කාලයේ මොහොතකට ඇහැරුණ හොත් එවිටද රූපවාහිනිය ක්‍රියාත්මකව පවතින බැවින් ඇය එයට කැමති බව ඇය පවසයි. ඇය මුළුමනින්ම නිශ්ශබ්දතාවයට බියවී සිටින්නියකි. එය තරමක් ආගන්තුක ස්වභාවයක් පමණක් නොව මට හැඟෙන පරිදි නම් දුක්ඛිත තත්ත්වයක්ද වේ.

මා හට හැඟෙන දෙයෙහි කිසිදු විශේෂත්වයක් නොමැත

ජීවිතයේ ඇතිවන ඉහළ නැගීම් හා පහළ බැසීම් පිළිබඳ අපගේ ආකල්පය වැඩිදියුණු කරගනු පිණිස අප විසින් වටහාගත යුතුවන පළමු දෙය නම් එහි කිසිදු විශේෂත්වයක් නොමැත යන්නයි. විටෙක අපට සතුටක් නොදැනෙන්නේය හා තවත් විටෙක තත්ත්වය යහපත්ය යන්නක් දැනෙන්නේය සහ තවත් විටෙක සන්සුන් හා නිහඬතාවයක් දැනෙන්නේය යන කාරණයෙහි කිසිදු විශේෂත්වයක් නොමැත. මෙය සම්පූර්ණයෙන්ම සාමාන්‍ය තත්ත්වයකි. එය සාගරයේ රළ මෙනි. ඇතැම් විට එය ඉහළ නගින අතර ඇතැම් විටෙක ඔබ එම රළ හරහා ඔරුවෙහි නැග යන අතරම තවත් විටෙක සාගරය සම්පූර්ණයෙන්ම සන්සුන් වේ. එය හුදෙක් සාගරයේ ස්වභාවය විනා කලබල වීමට තරම් දෙයක් නොවේ. ඇතැම් විටෙක සුවිශාල, කැළඹිලිකාරී තරංග නංවන්නාවූ මහා කුණාටුවක් හැමිය හැක; එනමුත්, සමස්ත සාගරය පත්ලේ සිට මතුපිට දක්වා ඔබගේ සිතිවිලි යොමු කිරීමේදී සාගරය පත්ලෙහි එවැනි කැළඹිල්ලක් ඇති නොවන බව පෙනේ. එය වූකලි කාලගුණය වැනි බොහෝ හේතු හා තත්ත්වයන්හි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් මතුපිට දිස් වන්නාවූ දෙයක් පමණි. එහි විශ්මයට පත්වීමට තරම් දෙයක් නොමැත.

අපගේ සිත්ද මෙම සාගරය මෙනි. මෙයාකාරයෙන් සිතිවිලි හැඩගස්වා ගැනීම ප්‍රයෝජනවත්ය. එනම්, මතුපිටින් සතුට, අසතුට, මේ හැඟීම, එ් හැඟීම ආදිය ඇතිවිය හැකි නමුත් ගැඹුරෙහි සත්‍ය වශයෙන්ම අප එ්වායින් කැළඹිල්ලට පත් නොවන්නේය යනුවෙන් දැකීමයි. නිරන්තරයෙන් වඩාත් සන්සුන් හා ප්‍රීතිමත් චිත්ත ස්වභාවයක් පැවතීම කුණාටුවට වඩා යහපත් වන බැවින්, මෙහිදී එවන් චිත්ත ස්වභාවයක් පවත්වාගෙන යාමට උත්සාහ නොකළ යුතු බවක් මෙයින් අදහස් නොවේ. එනමුදු අන්තගාමී භාවයන් හා හැඟීම් නමැති කුණාටුව හමන විටදී, එය චණ්ඩ මාරුතයක් බවට හරවාගත යුතු නොවේ. කළ යුත්තේ එහි සැබෑ ස්වභාවයට අනුව එ් හා ගනුදෙනු කිරීමයි.

බො‌හෝ අය විසින් බෞද්ධ විධික්‍රම පුහුණු කරන අතර වසර ගණනාවක් ගතවන විටදී එතරම් කෝපයට හෝ ඊර්ෂ්‍යාවට පත් නොවීම, අන්‍යයන් වෙත අප්‍රසන්න නොවීම ආදී වශයෙන් එහි ප්‍රතිඵල අත් විඳිති. ඉන්පසු, වසර බොහෝ ගණනාවක් ගතවූ තැන ඔවුනට බො‌හෝ කෝපයට පත්වන, හෝ ආදර සම්බන්ධතාවයක පැටලෙන හා අතිශයින් ඇලීම් හා භාවමය කැළඹිලි සහිත ජවනිකාවක් අත් විඳින්නට සිදුවන විටදී ඔවුහූ ඉන් අධෛර්යයට පත් වෙති. අපගේ නැඹුරුතාවයන් හා පුරුදු ඉතා ගැඹුරින් අප තුළ මුල් බැස ඇති අතර එ්වා මැඩ පැවැත්වීම සඳහා බො‌හෝ කාලයක් ගතවන අතර ඉමහත් උත්සාහයක්ද ගත යුතුවන බැවින් "විශේෂත්වයක් නොමැත" යන සමස්ත ප්‍රවේශයම ඔවුන් විසින් අමතක කිරීම මෙම අධෛර්යයට පත් වීමේ මූලයයි. අපට එ් පිළිබඳ තාවකාලිකව වගබලාගත හැකි නමුත් අප කෝපයට පත්වන්නේ මන්ද ඈ ලෙස වූ කරුණුවල මූලයටම ගමන් කරන්නේ නම් විනා එය කලින් කලට නැවත නැවතද සිදුවනු ඇත. එ් අනුව එය නැවත සිදුවන විටදී "විශේෂත්වයක් නොමැත" යනුවෙන් සිතන බවට වගබලා ගැනීමට සිදුවේ. අපි තවමත් අර්හත්ව ඵලයට පත් වූවන් නොවන බැවින් ඇල්ම හා කෝපය නැවත නැවතද ඉස්මතුවනු ඇත. ඉන් මහත් කලබලයකට පත් වන්නේ නම් එතුළ අප සිරවනු ඇත.

අප අත්දකින හෝ අපට දැනෙන දෙයෙහි කිසිදු විශේෂත්වයක් නොමැති බව වටහාගෙන එ්ත්තු ගන්නේ නම්, අසාමාන්‍ය විදර්ශනාවක් වශයෙන් වේවා සිදුවන ඕනෑම දෙයකදී එ් සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කරනු ලබයි. අඳුරේදී මේසයේ පය වැදී වේදනාවට පත්වේ. එහිදී ඔබ අපේක්ෂා කරන්නේ කවරක්ද? සත්‍ය වශයෙන්ම පාදය මේසයේ වැදුණහොත් වේදනාව ඇතිවේ. අස්ථි බිඳී ඇත්තේද යන්න පරීක්ෂා කළ හැකි නමුත් ඉන් ඉදිරියට කටයුතු සාමාන්‍ය පරිදි සිදු කරගෙන යා යුතුය. එය කලබල විය යුතු දෙයක් නොවේ. උඩ පනිමින්, බිම වැටෙමින් මව පැමිණ වේදනාව යටපත් වනසේ රිදුම් දෙන ස්ථානය සිඹ සනසනු ඇතැයි අපේක්ෂා කළ යුතු නැත. එ් අනුව මෙම පහසු, ඉහිල් ස්වරූපයෙන් අපගේ ජීවිත ගත කරන්නට උත්සාහ කරමු. කවරක් සිදු වුවද, කවර හැඟීමක් ඇති වුවද, සන්සුන්ව සිටීමට එමගින් උපකාරයක් ලැබේ.

මා තුළ කිසිදු විශේෂත්වයක් නොමැත

දෙවන කරුණද, නැවතත්, අතිශයෝක්තියට නැංවීමයි. මෙවර අපගේ හැඟීම් වෙනුවට අපි අපගේ වැදගත්කම අතිශයෝක්තියට නංවන්නෙමු. අපගේ ගැටලු හා දුෂ්කරතා ආදිය ස්වයං පෝෂණය නමැති එකම දෙයකින් ඉස්මතුවන බැවින් මෙය වූකලි සැබැවින්ම ආකල්ප පුහුණු (චිත්ත පුහුණු) දේශනාවේ ප්‍රධාන මාතෘකාව වේ. මින් අදහස් වන්නේ හුදෙක් "මා" කෙරෙහි නිරතුරු වද වෙමින් අවධානය යොමු කරගෙන සිටින අතර අපගේ සැබෑ සැලකිල්ල යොමු වන්නේ අප කෙරෙහිම පමණක්ය යන්නයි. එතුළ ආත්මාර්ථකාමී , මමංකාර පැතිකඩයක් මෙන්ම ස්වාර්ථකාමීව තමා පිළිබඳවම සිතිවිල්ලක ගැලී සිටීමක්ද පවතී. මෙම ආකල්පය හා එ් සමගින් ගමන් ගන්නා දේවල් විස්තර කිරීමේ බොහෝ විධික්‍රම පවතී.

අප අපවම විශේෂ දෙයක් හෝ අයෙකු බවට පත්කර ගන්නා විටදී, මෙයයි අපගේ සැබෑ ගැටලු මූලය වනුයේ. "මම ඉතා වැදගත් අයෙක්. එබැවින් මා හට හැඟෙන දෙයද සැබැවින්ම වැදගත්" යන්න අපගේ සිතිවිල්ලයි.  අප එතරම් "මා" පිළිබඳ සැලකිලිමත් නම්, මෙකී "මා" හට සතුටක් දැනීම හෝ අසතුටක් දැනීම හෝ කිසිදු හැඟීමක් නොදැනීම කෙරෙහිද වද වන්නෙමු.

සමාජ ජාලයන් තුළ අපගේ හැඟීම් බෙදා හදා ගන්නේ මන්ද?

දෙ අන්තයන්ගෙන් මිදී එ් වෙනුවට මැදි මාවත අනුගමනය කිරීම වඩාත් යහපත්ය යන්න නිරන්තරයෙන් බුදු දහම තුළ සාකච්ඡා වන්නකි. එක් අන්තයක් වනුයේ "මා" හට සිදුවන සියලු දේ බොහෝ සෙයින් වැදගත් වන බැවින් හා සෑම දෙනාම එ් පිළිබඳ විමසිලිමත් වන බැවින් එය ලොවටම විකාශනය කොට හැරිය යුතු බවට වූ හැඟීම හේතුකොට සිදුවන සියලු දේ සම්බන්ධයෙන් ඉමහත් කලබලයක් ඇතිකර ගැනීමයි. සත්‍ය තත්ත්වය නම් මා මේ උදෑසන ආහාරයට ගත් දේ කවරක්ද හෝ එය මා හට රිසි වීද, නැත්ද යන කරුණු කෙරෙහි කිසිවෙකු හෝ උනන්දු නොවන බවයි. කෙසේ වුවද, අපි තවදුරටත් එය සැබැවින්ම වැදගත් දෙයක් ලෙස සිතන්නෙමු. අනෙක් අය අප සමාජ ජාලයන්හි පළ කරන දෙයට කැමතිය යන අදහස සලකා බලමු. මා මේ උදෑසන ආහාරයට ගත් දෙයට කී දෙනෙකු කැමති වුවත් අපට ඇති ඵලය කවරක්ද? එමගින් සනාථ කරන්නේ කවරක්ද? මෙය සිතා බැලීමට වටිනා දෙයකි.

ඇතැම් විට මනුෂ්‍යයන් හට සැබෑ ජීවිතයේ සංවාදයන් නොමැති බැවින් මේ දේවල් අන්‍යයන් සමගින් බෙදා හදා ගන්නට අවශ්‍ය වනවා විය හැක. මාගේ අදහසට අනුව මෙහි හුදෙකලා බව පිළිබඳ යම් හැඟීමක් ඇත. අන්‍යයන් සමගින් සැබෑ අන්තර් ක්‍රියාවක නිරත වීමට වඩා ඔබගේ පරිගණකය හෝ ජංගම දුරකථනය නමැති වඩාත් ආරක්ෂිත පරිසරයක් යැයි හැඟෙන වටපිටාවක ඔබ විසින් එම කාර්යය සිදු කරන බැවින් එමගින් ඔබ තවදුරටත් හුදෙකලාව වෙතම තල්ලු කරනු ලබයි.

මාගේ යෝජනාව වනුයේ අපට දේවල් හැඟෙන ආකාරය අන්‍යයන් සමගින් බෙදා හදාගත යුතු බවට අපට සිතෙන්නේ මන්ද යන කරුණ විමසා බැලිය යුතුය යන්නයි. එක් අතකින් එසේ සිදුවනුයේ අප අද උදෑසන ආහාරයට ගත් දේ හා එයට අප කැමති වීද නැත්ද යන කරුණු සියලු දෙනාට වැදගත් වන අතර ඔවුන් එය දැන ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙන් සිටින්නේය යන සිතිවිල්ල අප තුළ පවතින බැවිනි. මෙය අමනෝඥ නිදසුනක් සේ පෙනී යා හැකි නමුත්, එම පෝස්ටුවට ප්‍රමාණවත් පුද්ගල මනාපයන් ප්‍රමාණයක් නොලදහොත් අපි භාවමය වශයෙන් කඩා වැටෙමු. "මා", මා කරන දේ, මට හැඟෙන දේ හා විශේෂයෙන් අන්‍යයන් එ් පිළිබඳ සිතන දේ කෙරෙහි පමණ ඉක්මවූ වැදගත්කමක් ආරෝපණය කරමු. ආත්ම විශ්වාසයෙන් ජීවිතය ඉදිරියට ගෙන යනු වෙනුවට, අන්‍යයන් විසින් අපගේ පණිවිඩය කියවා බලනු පිණිස සියලු කටයුතු අතහැර දිව එනු ඇතැයිද, එය එතරම් වැදගත් දෙයකැයිද සිතමින් එය මුළු ලොවටම විකාශනය කර හැරීමට අපට අවශ්‍ය බවක් පෙනේ. මෙය අපගේ වැදගත්කම අතිශයෝක්තියට නැංවීමක් නොවේද? මෙහි ඉස්මත්තෙහි පවත්නේ එතරම් සාමකාමී නොවන චිත්ත ස්වභාවයක් වූ අනාරක්ෂිත බවයි. ඉන්පසු අපි නිරතුරුවම අන්‍යයන්ගේ අදහස්ද පරීක්ෂාකර බලමින් කිසිදු අදහසක් මගහැර නොගැනීමට උත්සාහ කරන්නෙමු.

කෙසේ වුවද, අප විසින් වළකාගත යුතුවන අන්තයන් දෙක වනුයේ ලොව එතෙක් මෙතෙක් පහළ වූ වැදගත්ම පුද්ගලයා මා බවට වූ සිතිවිල්ල හා මා කිසිදු වැදගත්කමක් නොමැති අයෙකු බව සිතීමයි. සියලු දෙනා අපට හැඟෙන දෙය පිළිබඳ සැලකිලිමත් වුවද, නොවුවද ඔවුන් එ් පිළිබඳ දැනගත යුතුය. නොඑසේ නම් අපි මුළුමනින්ම අපගේ හැඟීම් නොසලකා හරිමු. 

අපි යමෙකු සමගින් සම්බන්ධතාවයක් පවත්වාගෙන යන අතර එ් පිළිබඳ සැබැවින්ම අසතුටින් පසුවන අවස්ථාවකදී මෙන් අපට හැඟෙන දෙය සන්නිවේදනය කිරීම වැදගත් වන අවස්ථාවන් ඇත. අපට හැඟෙන ආකාරය යමෙකු විසින් දැනගත යුතුවන තත්ත්වයක් පවත්නා විටදී එය සිතෙහි සිරකර තබාගැනීමට වඩා අනෙකෙකුට පැවසීම යහපත්ය:"ඔයා කියපු දෙයින් මට හරියට රිදුණා" ඈ වශයෙනි. එනමුදු එය අතිශයෝක්තියට නැංවීමකින් හෝ ප්‍රතික්ෂේප කිරීමකින්ද තොරව සමබර ආකාරයකින් සිදුකළ හැක. සැබැවින්ම සම්බන්ධතාවයක් පිළිබඳව කථා කරන්නේ නම් අනෙක් පුද්ගලයාට හැඟෙන දෙයද එසේම වැදගත් වේ.

ආකල්ප පුහුණුව සම්බන්ධයෙන් කථා කිරීමේදී අදාළ වනුයේ මාගේ ආකල්පය පමණක් නොව එම අවස්ථාවට සම්බන්ධ සියලු දෙනාගේම ආකල්පයයි. වෙනත් වචනවලින් පැවසුවහොත්, මාගේ දෘෂ්ටි කෝණය එකම දෘෂ්ටි කෝණය නොවේ. එය වූකලි නිවසේදී තමා අත් විඳින දෙය පවුලේ එක් එක් සාමාජිකයා විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන්නාවූ පවුල් චිකිත්සාවේ භාවිත වන ප්‍රධාන මූලධර්ම අතරින් එකකි. එ් අනුව, දෙමව්පියන් එකිනෙකා අතර රණ්ඩු සරුවල් කරගන්නේ නම්, එය දරුවාට බලපාන ආකාරය දරුවා වෙතින් ඔවුහූ උගනිති. නොඑසේ නම් එ් පිළිබඳ ඔවුනට දැන ගැනීමට නොහැකි වනු ඇත. පවුලේ මෙම සමාකෘතිය තුළ සිදුවන එකම දෙය ඔවුන්ගේ දෘෂ්ටි කෝණයට අදාළ දෙය පමණක් නොවේ.

ස්වයං පෝෂණ අදහස මැඩ පැවැත්වීමේ මං

එ් අනුව සම්ප්‍රදායික ආකල්ප පුහුණුවේ හෝ චිත්ත පුහුණුවේ ප්‍රධාන වශයෙන් අවධාරණය කෙරෙනුයේ සාමාන්‍යයෙන් "ස්වයං පෝෂණය" ලෙස හැඳින්වෙන තමා පිළිබඳවම සිතිවිල්ලෙහි ගැලී සිටින්නාවූ තත්ත්වය මැඩ පවත්වා අන්‍යයන් පිළිබඳ සිතීම කරා අප සිත් විවර කරගැනීමයි. අප එක් පසෙකද, අන් සියලු දෙනා අනෙක් පසද සිටින බව සිතා ගනිමින් "කවුද වඩා වැදගත්? පුද්ගලයෙකු වශයෙන් මාද, අන් සියලු දෙනාගේ එකතුවද?" යනුවෙන් සිතා ගැනීම ඈ ලෙස මෙය සිදුකළ හැකි යම් ආකාරයන් පිළිබඳ පෙරදී විමසා බැලුවෙමු. "අන් සියලු දෙනා පිළිබඳව සැලකිලිමත් නොවෙමින් මා යන ගමන ඉදිරියට යන්නට තරම් මා මෙම වාහන තදබදයට හසුව සිටින අන් සියලු දෙනාට වඩා වැදගත්ද?" යන වාහන තදබදයට අදාළ නිදසුනද විමසා බැලුවෙමු.

වැදගත් දෙය වනුයේ වාහන තදබදයට හසුව සිටින සියලු දෙනා පිළිබඳ සිතා බැලීමට අප සිත් විවර වන විටදී එය සැබැවින්ම යථාර්ථය මත පදනම් වූවක් වීමයි. යථාර්ථය වනුයේ සියලු දෙනා වාහන තදබදයට හසුව සිටින්නේය යන්නයි. එසේ හසුව සිටින්නේ මා පමණක් නොවේ. එ් අනුව, අපගේ ආකල්පය දියුණු කරගැනීම පිළිබඳ කථා කිරීමේදී එය යථාර්ථය පදනම් කොට සිදු කරන්නෙමු; අපි යථාර්ථය කවරක්ද යන්න දකිමින් අපගේ ආකල්පය එ් අනුව සකසා ගනිමු. බෞද්ධ ගුරුවරයෙකු වන මාගේ එක් මිතුරෙකු පැවසූ පරිදි සමස්ත බෞද්ධ ප්‍රවේශයම "යථාර්ථය" නමැති තනි වචනයට ගොනු කළ හැක.

බුදු දහම ඇතැම් අවස්ථාවන්හි ඉදිරිපත් කෙරෙන ආකාරය හේතුකොට, බෞද්ධ ඩිස්නිලන්තයක මෙන් එහි අන්තර්ගත වනුයේ චමත්කාරජනක දර්ශන හා චාරිත්‍ර විධීන්ය යන්න ඇතැම්හූ සිතති. එනමුදු, එය කිසිසේත් බුදු දහමේ ප්‍රධාන පෙළැඹුම නොවේ. එවන්දේ පවත්නා බව මෙහිලා ප්‍රතික්ෂේප නොකෙරුණද, එ්වා වූකලි වඩාත් යථාර්ථය හා අනුගත වීමට උත්සාහ කිරීමේ විධික්‍රමයක් වේ. මෙම විධික්‍රම යොදාගන්නා විටදී යථාර්ථය හා මනඃකල්පිතය අතර පවත්නා වෙනසද, පරිකල්පනයේ ශක්තියද ඔබට වැටහේ.

අපි මනුෂ්‍යයන් වන අතර සතුන්ගෙන් අප වෙන්කොට දක්වනුයේ කවර ගුණයන් විසින්ද? මෙයට පිළිතුරු ලෙස බොහෝ දේ දැක්විය හැකි නමුත් ප්‍රධාන දෙය වනුයේ අපට බුද්ධි හා පරිකල්පන ශක්තියක් පැවතීම බවයි. මෙම ශක්තීන් දෙකම යොදා ගැනීමට උගත හැක. නිදසුනක් ලෙස යමෙකු කෙරෙහි බොහෝ වූ ලිංගික ආශාවක් ඇති අවස්ථාවක් ගනිමු. මෙම හැඟීම බොහෝ සෙයින් කැළඹිලිකාරී එකක් විය හැක. අපට අපගේ බුද්ධිය හා පරිකල්පනය යන ශක්තීන් දෙකම යොදමින් මෙය වෙනස් කළ හැක.

කව් 400කින් යුත් චතුශතක-ශාස්ත්‍ර-චාරිකා (III.4) හි මහා භාරතීය ගුරු ආර්යදේවයන් විසින් ලේඛනගත කරන ලද පරිදි:

ඕනෑම අයෙකුට වෙනත් ඕනෑම අයෙකු ආකර්ශනීය විය හැකි අතර ඔවුන් කෙරෙහි ඇලී එම පියකරු බව වින්දනය කළ හැක. එනමුත් මෙය සුනඛයන් අතරද පොදුවේ දක්නට ලැබෙන ස්වභාවයක් වන බැවින්, අවිචක්ෂණ පුද්ගලය, ඔබ ඔබගේ මෙකී ස්වභාවයට මෙතරම් ඇලී සිටින්නේ මන්ද?

වෙනත් වචනවලින් පවසන්නේ නම්, සුනඛයෙකු හෝ ඌරෙකු හට උගේ ලිංගික සහකරු/කාරිය බොහෝ සෙයින් ආකර්ශනීය වේනම්, අපගේ එම හැඟීමෙහි කවර නම් විශේෂත්වයක්ද? ලිංගික ආකර්ශන ගුණය මුළුමනින්ම අදාළ පුද්ගලයාගේ සිත තුළින් ඉස්මතු වන්නකි: එය ආකර්ශනය වන වස්තුවට අදාළ දෙයක් නොවේ. එය එසේ නොවී නම් ඌරාට අපගේ සහකරු/කාරිය ආකර්ශනීය අයෙකු බව හැනේනටද, අපට ඌරාගේ සහකරු/කාරිය ආකාර්ශනීය අයෙකු බව හැඟෙන්නටද අවශ්‍යය. බුද්ධිමය වශයෙන් ගත්කල මෙය සම්පූර්ණයෙන්ම නිවැරදිය. අපගේ පරිකල්පනය තුළ අපි එකී ඌරා සිතින් මවා ගන්නා අතර එමගින් යම් අදහසක් ලබාගැනීමට උපකාරයක් සපයයි. එ් අනුව, අප ආකර්ශනීය බව සිතන අයෙකු තුළ කිසිදු විශේෂත්වයක් නොමැත. මා හට මේ පුද්ගලයා ආකර්ශනීය වන අතර, මේ පුද්ගලයාට අර පුද්ගලයා ආකර්ශනීය වේ. එය අවන්හලක තත්ත්වය මෙනි: එක් අයෙකුට ආහාර මෙනුව තුළින් මේ ආහාරයද, තවත් අයෙකුට එ් ආහාරයද වශයෙන් විවිධ ආහාර වර්ග අවශ්‍ය වේ. එ් අනුව මෙහිද කිසිදු විශේෂත්වයක් නොමැත.

මෙයාකාරයේ සිතිවිලි ව්‍යාප්ත කරන විටදී, තත්ත්වය බොහෝ සිත් ගන්නා සුළු වේ. සියලු දෙනාටම මා කටයුතු කරන අයුරින් කටයුතු කරන්නට අවශ්‍ය විය යුතුද? සැබැවින්ම එය වූකලි "මා කටයුතු කරන ආකාරයයි නිවැරදි ආකාරය" නමැති සිතිවිල්ල පසුපස පවත්නා ස්වයං-පෝෂණ අදහසයි. ඉක්බිති වෙනයම් අයෙකු විසින් වෙනස් අයුරකින් සිය පරිගණක මේසය හෝ ෆෝල්ඩරයන් සකස් කළ විට අපි කෝපයට පත් වෙමු: "එ්ක වැරදියි" වශයෙනි. ලිංගික ආකර්ශනයට අදාළ බොහෝ වූ විවිධ වස්තූන් පවත්නාක් මෙන්ම දේවල් සිදුකළ හැකි බො‌හෝ විවිධ ආකාරයන්ද පවතින බව පිළිගැනීම යහපත්ය.

ප්‍රධාන වශයෙන් ස්වයං පෝෂණය නවතා අන්‍යයන් පිළිබඳව සිතීම ආරම්භ කළ යුතු බවට අවධාරණය කරන මෙකී ආකල්ප පුහුණුව සම්බන්ධයෙන් කරුණු කියවන හෝ ශ්‍රවණය කරන විටදී, විශ්වයේ සෑම සත්ත්වයෙකුගේම යහපත උදෙසා කටයුතු කරන්නේය යන පූර්ණ පරාසය දක්වා එය විහිදුවීමක් අවශ්‍ය නොවේ. පෙරදී සඳහන් කළ පරිදි "මම අසංඛ්‍ය සත්ත්ව හා කෘමීන් සංඛ්‍යාවක්ද සමගින් මෙම ග්‍රහලෝකයේ වසන බිලියන 7ක් වූ මනුෂ්‍යයන් අතරින් කෙනෙක්මි. සියලු දෙනා හටම එක්කෝ සතුටද, එක්කෝ අසතුටද, එක්කෝ මධ්‍යස්ථ හැඟීමක්ද ඇතිවන බැවින් මාගේ හැඟීමෙහි කිසිදු විශේෂත්වයක් නොමැත" යන පුහුණුව සිදුකළ හැක. එය ගෝලීය උණුසුම් වීම මෙනි: එය හුදෙක් එක් පුද්ගලයෙකුට පමණක් අදාළ වන දෙයක් නොවන බැවින් සියලු දෙනා වෙත එමගින් ඇති කෙරෙන බලපෑම පිළිබඳ සලකා බැලිය යුතුවේ.

ස්වයං පෝෂණයේ සිට අන්‍යයන් පෝෂණය දක්වා ගමන් කිරීමේදී සත්‍ය වශයෙන්ම ප්‍රයෝජනවත් වෙනසක් සිදු කරනු පිණිස එතරම් දුරක් යාමට අවශ්‍ය නොවේ. "මෙම සම්බන්ධතාවයට අදාළ එකම පුද්ගලයා මම නොවෙමි" හෝ "මේ පවුලේ සිටින එකම පුද්ගලයා මම නොවෙමි" ඈ වශයෙන් තමාගේ ආසන්නතම වටපිටාව විමසා බලා වඩාත් සාමාන්‍ය පරිමාවක් තුළද එම කාර්යය සිදුකළ හැක. මෙයාකාරයෙන් වඩාත් විශාල කණ්ඩායම සමගින් ක්‍රමිකව වැඩි අදාළත්වයක් ඇතිකර ගන්නෙමු. ඇතැම් විට අපට තවමත් විශ්වයේ සියලු සත්ත්වයන් ඇතුළත් කරගැනීමට නොහැකි වන්නට පිළිවන. එනමුත්, අපට මුහුණු පොතේ මනාපයන් ලැබීම වැනි මතුපිට මට්ටමකින් නොව අන්‍යයන් සමගින් ඇතිවන සැබෑ අන්තර්ක්‍රියාවන් හරහා මෙයාකාරයේ පරිමාවකින් ආරම්භය ගත හැක.

අපට අපගේ එදිනෙදා ජීවිතයට වඩා සමාජ ජාලයන් තුළ බොහෝ සංඛ්‍යාවක් වූ පුද්ගලයන් වෙත ප්‍රවේශ විය හැකි බැවින් මෙය සීමිත තත්ත්වයක් සේ පෙනී යා හැක. එනමුදු ගැටලු ආරම්භ වනුයේ සැබෑ අන්තර් පුද්ගල සම්බන්ධතාවයනට අදාළ ස්ථානය සමාජ ජාලාවන් විසින් ඩැහැගන්නා අවස්ථාවේදීය. ඔබ යම් පුද්ගලයෙකු සමගින් සිටියද, වෙනත් පුද්ගලයන් වෙත පණිවිඩ යවමින් සිටින බැවින් සැබැවින්ම ඔහු සමග නොසිටී. සිය දෙමව්පියන් නිරතුරුවම පණිවිඩ යවමින් තමා කෙරෙහි අවධානයක් යොමු නොකරන බැවින් තමා අත්හැර දමන ලද්දේය යන්නක් හැඟෙන බව වාර්තා කරන නව යෞවනයන් පමණක් නොව දරුවන් අතරද එය වර්තමානයේ පොදු සංසිද්ධියක්ව ඇත.

චිත්ත පුහුණු පිළිවෙත් පිරීමේ විවිධාකාර විධි

අපට චිත්ත පුහුණු පිළිවෙත් පිරිය හැකි මට්ටම් ගණනාවක් ඇත. එතුළ කවරාකාර හෝ ආගන්තුක පිළිවෙතක් අන්තර්ගත විය යුතු නොවේ; යථාර්ථවාදී ලෙස අපට හමුවන දේවලට අනුව අපගේම බුද්ධිය මෙහෙයවීම පමණි අවශ්‍ය වනුයේ. යථාර්ථවාදී දෙය වනුයේ මෙම විශ්වයේ එකම පුද්ගලයා මම නොවන අතර වැදගත්ම පුද්ගලයාද මම නොවන නමුදු, මා වැදගැම්මකට නැති පුද්ගලයෙකුද නොවන බවයි. මම විශ්වයේ බොහෝ සත්ත්වයන් අතරින් අයෙකු වන අතර එහි කොටසක් වේ. සෙසු පුද්ගලයන් සිටින තත්ත්වයන් හා ඔවුන්ගේ හැඟීම් සහ ඔවුන් විසින් දේවල් අත්දකින ආකාරය වටහා ගැනීමට උත්සාහ කරනු පිණිස සහකම්පන ස්වරූපයෙන් අපගේ පරිකල්පනය මෙහෙයවිය හැක.

අපගේ බුද්ධිය හා පරිකල්පනය යනු අපට භාවිත කළ හැකි මහා මෙවලම් දෙකකි. අපගේ බුද්ධිය මෙහෙයවීමෙන් පරිගණකයක් මෙන් වන්නට හෝ විවිධාකාර මනඃකල්පිත තොරතුරු දර්ශනය කරගැනීමෙන් රන් පදක්කමක් දිනීමට හෝ නොව අපගේම ජීවිතයේ ගැටලු හා දුෂ්කරතාවයන් මැඩ පැවැත්වීම පිණිස අපි තර්කණයෙන් අපගේ බුද්ධියද, චිත්ත රූප දර්ශනයන් මගින් අපගේ පරිකල්පනයද පුහුණු කරන්නෙමු. වඩාත් පුළුල් පරාසයක් තුළ අන් අයටද එය සිදු කිරීමට උපකාර කිරීමේ හැකියාව ලබා ගැනීමටද මෙය සිදු කරන්නෙමු. සියලු දෙනා වෙත සිදු වී ඇති දේ, වර්තමානයේ සිදුවන දේ හා අනාගතයේදී සිදුවිය හැකි විභවයක් සහිත දේ ඇසුරින් ඔවුන් කෙරෙහි සහකම්පනයක් හා අවබෝධයක් ඇතිකර ගැනීමට හැකිවන පරිදි මෙම පුළුල් හා පළල් ධාරිතාවය අත්පත් කර ගැනීම යහපත්ය. එයට මහා බුද්ධියක් හා පරිකල්පනයක් ඇතුළත් වේ.

මෙම කරුණ විවිධාකාරයෙන් අපගේ එදිනෙදා ජීවිතයට සම්බන්ධ කළ හැක. යහපත්, අයහපත් හෝ මධ්‍යස්ථ වේවා සිදුවන කවර දෙයක් වුව විශේෂ දෙයක් නොවන්නේය යන වැටහීම ඇතිකර ගන්නාවූ "විශේෂත්වයක් නොමැත" යන හැඟීම ඇතිකර ගැනීම මෙහි සරලතම මට්ටමයි. අවම වශයෙන් පුරාණ ග්‍රීක ඉතිහාසයේ සිට මේ දක්වා වූ ඉතිහාසය පුරාම සියලු දෙනා විසින් "මෙය අයහපත්ම යුගයයි. තරුණ පරම්පරාව පිරිහෙමින් පවත්නා අතර, අප්‍රසන්න හා දූෂිත තත්ත්වයකට ඇද වැටී ඇත" යන්න ප්‍රකාශ කර ඇත. කාලාන්තරයක් පුරා ලියැවුණු සාහිත්‍යය විමසා බලන්නේ නම් සියලු දෙනා විසින්ම මෙම ප්‍රකාශය සිදුකර ඇති නමුත් එය සැබෑ සත්‍යය නොවේ. සිදුවන දෙයෙහිද, මා විෂයයෙහිද, මා හට හැඟෙන දෙය සම්බන්ධවද කිසිදු විශේෂත්වයක් නොමැත. එකිනෙක හා අන්තර් ක්‍රියා කරන අසංඛ්‍ය වූ හේතු ප්‍රත්‍ය මගින් ඉදිරියට තල්ලු වෙමින් එ්වා නොකඩවා සිදු වෙමින්, ගලා යමින් පවතී. අප කෙරෙහිම හා අන්‍යයන් කෙරෙහිද සහකම්පනයක් ඇතිකර ගැනීම සඳහා අපගේ බුද්ධිය හා පරිකල්පනය යොදා ගනිමින් හැකිතාක් ප්‍රයෝජනවත් අයුරින් එ් පිළිබඳ කටයුතු කළ යුතුය.

සාරාංශය

අප සෑම අයෙකුම මෙම ග්‍රහ ලෝකයේ වසන බිලියන හතක් වූ මනුෂ්‍යයන් අතරින් එක් අයෙකු පමණි. එනමුදු, අප කිසිවෙකුදු අන්‍යයන්ගෙන් එතරම් වෙනස්ද නොවේ. අපගේ ස්වයං-පෝෂණ ආකල්පය මැඩ පැවැත්වීමට උත්සාහ කරන විටදී අපි ස්වයංක්‍රීයවම වඩාත් යථාර්ථවාදී වෙමු: සියල්ලන් අපට එරෙහිව එන තත්ත්වයකට වඩා එ් තුළ අප සියලු දෙනා වාසය කරන ආකාරය දකින්නෙමු. අප තුළ කිසිදු සුවිශේෂත්වයක් නොමැති අතර මෙම අවබෝධය මගින් අපගේ භාවමය සුභසාධනය හා අන්‍යයන් සමගින් පවත්නා සහ සම්බන්ධය විෂයයෙහිද සුවිශාල ප්‍රගතියක් ඇති කරනු ලබයි.

Top