Giải Thích
Vô thường có nghĩa là thay đổi: các pháp bị tác động vì nhân duyên thì không bao giờ tĩnh tại, mà thay đổi trong từng sát na. Một vài pháp, sau khi được tạo thành, sẽ từ từ thoái hóa và tan rã, cho đến khi chúng kết thúc, chẳng hạn như máy vi tính, xe hơi, hay cơ thể của bạn. Những pháp khác thì thay đổi theo từng sát na, nhưng vì luôn luôn được đổi mới, nên chúng không bị hao mòn, chẳng hạn như tâm hành căn bản của bạn, dù là một em bé, một người lớn năng động hay một bệnh nhân lão khoa mắc bệnh Alzheimer. Một vài pháp thì lên xuống như nhiệt độ, hay chất lượng trong thời thiền của bạn; trong khi những pháp khác, như những người trên máy bay, thì tụ họp và chia tay. Một số pháp trải qua chu kỳ lặp đi lặp lại, như các mùa hay chu kỳ ngày và đêm, trong khi những pháp khác thì liên tục sinh, trụ và diệt, như vũ trụ, theo quan điểm của Phật giáo. Có nhiều loại vô thường khác nhau.
Chẳng may là vì tâm trí của chúng ta không nhận thức được thời gian trải dài trong cùng một lúc, trong một sát na, nên ta cảm thấy bối rối, và đôi khi nghĩ rằng vạn pháp vẫn tĩnh tại, và sẽ không bao giờ thay đổi, như các mối quan hệ, tuổi trẻ, tâm trạng của mình, v.v... Khi nghĩ như vậy thì ta sẽ tạo ra đau khổ và rắc rối cho mình. Ví dụ như mình đang yêu người nào. Mối quan hệ này đã phát sinh vì những nguyên nhân và hoàn cảnh nào đó - cả hai người đều ở cùng một nơi, cả hai đều đang tìm một người bạn đời, những sự việc khác đang xảy ra trong đời sống của cả hai. Nhưng theo thời gian, những nhân duyên ấy đã thay đổi. Nếu như cứ duy trì kiểu quan hệ mà mình đã có vào lúc đầu và trong giai đoạn đầu, thì ta không thể điều chỉnh mối quan hệ này, khi người bạn đời của mình thay đổi công việc, di chuyển đến một thành phố khác, hay có khách đến thăm, hoặc có bạn mới, hay khi điều gì tương tự xảy ra trong cuộc sống của mình. Chúng ta bám víu vào cách mà mối quan hệ của mình đã xảy ra trước đây, và vì điều đó không phù hợp với thực tại, nên ta sẽ đau khổ và bất hạnh.
Đối với bài thiền này thì hãy chú trọng vào những điều khác nhau trong cuộc sống, sẽ bị vô thường tác động, và cố gắng tập trung vào những điều này, với nhận thức rằng chúng đã thay đổi và sẽ tiếp tục biến đổi, khi thời gian trôi qua, và cuối cùng sẽ kết thúc.
Thiền
- Hãy tĩnh tâm bằng cách chú ý vào hơi thở.
- Chú trọng vào mối quan hệ giữa bạn và mẹ của bạn.
- Hãy chú ý về cách nó đã bắt đầu – bạn đã là đứa trẻ sơ sinh, và điều đó ảnh hưởng mối quan hệ của mình theo cách nào đó.
- Rồi bạn và mẹ đã già nua hơn, khi bạn là một đứa bé, một thiếu niên, rồi thành người lớn, và mẹ bạn già nua, thì mối quan hệ giữa hai người đã thay đổi, hay liệu nó có thay đổi hay không?
- Thậm chí khi bà qua đời, hay nếu như bà đã qua đời, dù mối quan hệ này đã chấm dứt, thì hãy chú ý vào cách mà thái độ và ký ức của bạn về bà đã thay đổi và tiếp tục biến đổi ra sao.
- Hãy chú trọng vào mối quan hệ giữa bạn và cha của bạn, theo cùng một cách như trên.
- Hãy chú trọng vào mối quan hệ với người bạn đời mà bạn đang yêu, hay đã yêu rất nhiều.
- Hãy chú trọng vào đời sống trong nghề nghiệp của mình.
Tóm Tắt
Vô thường là sự thật trong đời sống. Dù mình có muốn hay không, thì mọi việc luôn thay đổi, và không có điều gì bất biến mãi mãi. Khi chấp nhận thực tại này, ta sẽ nhận ra việc bám víu vào bất cứ điều gì, như thể nó sẽ luôn luôn tồn tại như trước là điều vô ích. Khi có thể thích nghi với những biến đổi chắc chắn sẽ xảy ra trong tình huống của mình trong đời sống, trong những mối quan hệ, trong cơ thể, v.v..., thì ta sẽ tránh được rất nhiều nỗi bất hạnh và vấn đề, mà nếu không thì mình có thể phải gánh lấy.