दैनिक जीवन

बुद्धधर्मको आधारभूत अभ्यासमा हामी तीन क्षेत्रमा आफूलाई प्रशिक्षित गर्छौं। स्वकल्याणको दृष्टिले हामी आफ्नै समस्या र दुःखकष्टहरू हटाउन यी क्षेत्रमा आफूलाई प्रशिक्षित गर्छौं। अथवा हाम्रो उद्देश्य परकल्याण पनि हुन सक्छ, हामी अरुप्रति मैत्री र करुणाले युक्त भई तिनको साधना गर्न...

बुद्धधर्मको सन्दर्भमा ध्यानको कुरा गर्दा हामी एक विशिष्ट अभ्यासको कुरा गरिरहेका हुन्छौं। आजकल “ध्यान” शब्द धेरै सुनिन्छ, यसको चर्चा सबैतिर छ। धेरै मानिसले यसलाई शिथिलीकरण वा त्यस्तै अन्य प्रयोजनका लागि उपयोग गरिरहेका छन्। तर जब साँच्चिकै ध्यानको अभ्यास गर्नुपर्ने हुन्छ, धेरै...

ध्यानको अभ्यास बुद्धधर्ममा मात्र होइन, अन्य विभिन्न परम्पराहरूमा पनि पाइन्छ। भारतीय पद्धतिहरूमा ध्यानका धेरै पक्षहरू पाइन्छन्। यो लेखमा हामी बुद्धधर्मको सन्दर्भमा सीमित रहेर ध्यानको चर्चा गर्नेछौं। ध्यान के हो? “ध्यान” शब्दको अर्थ आफूलाई अभ्यस्त पार्नु हो। तिब्बती भाषामा यसका...

पृष्ठभूमि शील (नैतिक आत्म-संयम), समाधि (एकाग्रता) र प्रज्ञा (विवेकपूर्ण होश) को साधनाले हामीलाई विभिन्न प्रकारका समस्याहरू र दुःखहरूबाट मुक्ति पाउन सहयोग गर्छ। यसका लागि हामी प्रथमतः समस्याका कारणहरू पत्ता लगाउँछौं र यी तीन अभ्यासहरू मार्फत ती कारणहरूलाई निर्मूल गर्ने प्रयास...

एक बौद्धमार्गीको संक्षिप्त दिनचर्या

कर्मको ज्ञानले हामीलाई आफ्नो वर्तमान जीवनलाई बुझ्न र भविष्यको जीवनलाई दिशानिर्देश गर्न सहयोग गर्छ।

भौतिकवादले सन्तुष्टि ल्याएजस्तो लाग्छ, तर वास्तवमा यसले तनावलाई अझ बढाउँछ। चित्त शान्तिका लागि करुणामा आधारित सर्वाङ्गीण दृष्टिकोण अपनाउनु आवश्यक हुन्छ।

बौद्ध शिक्षाको सारांशः सबै अकुशल (नकारात्मक, विनाशात्मक) कुराहरूबाट अलग रहने, आफूले गर्ने सबैथोक कुशल (सकारात्मक, रचनात्मक) तरीकाले मात्र गर्ने। यसका लागि चित्तलाई प्रशिक्षित गर्ने।

ध्यानको अभ्यास कसरी शुरु गर्ने? सामान्यतया श्वासबाट ध्यानको अभ्यास शुरु गरिन्छ भने अलि पछि मैत्रीभाव जागृत गर्ने अभ्यास गरिन्छ।

बौद्ध विज्ञान र दर्शनको परिप्रेक्ष्यमा तीन साधनाहरू र अष्टाङ्गिक मार्गको चर्चा।